Hər il 9 iyun gələndə...
09.06.25
Babək Qurbanov (9.06 -1939 – 28.03 - 2019)
Qeyri-iradi olaraq bu əlamətdar gün münasibəti ilə məqalə yazmaq ehtiyacı duyuram dəyərli oxucularım. Çünki Xalq şairimiz Osman qağamızın 3-cü övladı, fəlsəfə elmləri doktoru, professor, SSRİ bəstəkarlar ittifaqının (1978) və Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının İdarə heyyətinin üzvü (1990) Babək Qurbanovun anadan olan mübarək günüdür. Fəqət bir neçə ildir ki, “Vikipediya, azad ensiklopediya”da yanlış olaraq 26 iyun yazıldığını müşahidə etməkdəyəm. Bu barədə bəzi yetkililərə bilgi versəm də bu yanlışlıq hələ ki, düzəldilməyib. Xeyirxahlıq mücəssəməsi, nəcib insan kimi bu ziyalı alimimizi tanıyanlar bu 3 özət kəlməmlə daima xatırlamaqdadırlar.
Post sovet məkanında və müstəqillik əldə edən Azərbaycanımızın fəlsəfə və musiqişünaslıq elmini bir çox cümhuriyyətlərdə (Bolqarıstan, Gürcüstan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkiyə) elmi məqalələri ilə tanıdan və tanınan məşhur şəxsin adıdır Babək Osmanoğlu Qurbanov. Hansı çoğrafi məkanda çalışmasından (Rusiya, Azərbaycan, Türkiyə) asılı olmayaraq hətta qatıldığı 30-dan artıq beynəlxalq simpoziumlarda aktual elmi məqalələriylə şərəflə-şanla Azərbaycan elminin qüdrətini, həmçinin təyin olunduğu moderatorluğu ilə də layiqincə təmsil etdi bu mübarək insan. Ömür yoluna nəzər saldıqda heyrət edirsən bu möhtərəm zatın əməli fəaliyyətinə. Skripka aləti üzrə təhsil aldığı illərdə Qazaxıstana taxıl yığımında iştirak etdiyi zaman ani bir qəza sonrası daha bu aləti professional çalmasının mümkün olmayacağını doktorlar o dönəmdə bildirdilər. Bu səbəblə də “Musiqişünaslıq bölümü”ndə təhsilini davam etdirərək "Azərbaycan aşıq musiqi yaradıcılığı" mövzusunda diplom işini müdafiə edib Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasından 1962-cü ildə müvəffəqiyyətlə məzun oldu.
Yeri gəlmişkən Aqşin Əlizadə, Dadaş Dadaşov, Oqtay Kazımi, Rəşid Şəfəq kimi tələbə yoldaşları ilə birlikdə Babək Qurbanov SSRİ Xalq Artisti Cövdət Hacıyevin rektorluğu dönəmdə xüsusi bəstəkarlıq elminin tədrisini almaq şərəfinə də nail olmuşdu. Bəstəkarlıq texnikasının sirrlərini tələbə ikən mükəmməl öyrənən Babək Qurbanovun ömrünün son illərinə yaxın dönəmdə 3 cildlik musiqi əsərlərini ("Bəstələr məcmuəsi" (2009), “Əsərlər məcmuəsi” (2017), “İ.S. Baxın xatirəsinə pianino üçün bəstələnmiş 5 fuqa” (2018)) bizim təşviqimizlə əlyazmalarını nota köçürərək yayınlatmamız səbəbi ilə də xalqımız filosof Babək Qurbanovu öncə musiqişünas kimi tanımasına rəqmən daha sonralar da mükəmməl bir bəstəkar kimi fəaliyyət göstərməsini də öyrənmiş oldular.
Babək Qurbanov 23 yaşında yəni, 1962-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin aspiranturasında təhsilini davam etdirərək, 1967-ci ildə "Musiqi ilə ədəbiyyatın qarşılıqlı əlaqəsi" adlı namizədlik dissertasiyasının müdafiəsini 28 yaşında yekunlaşdırmışdır. 14 il aradan sonra yəni 42 yaşında ikən 1981-ci ildə isə Moskvada SSRİ EA-nın Fəlsəfə İnstitutunda "Proqramlı musiqinin estetik prinsipləri" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edən gənc alilimiz keçən 4 il ərzində, yəni 46 yaşında ikən SSRİ Ali Attestasiya qurumundan 1985-ci ildə professorluq ünvanını almağa layiq görülmüşdür.
Gənclik illərindən filosof, musiqişünas həm də bəstəkarlıq elminə vaqif olan Babək Qurbanovu geniş yaradıcılığı sahəsindəki fəaliyyətləri elmi-nəzəri əsərləri ilə də bu elm xadimini daha sonra etika-estetika fənninin uzmanı, kültüroloq, ədəbiyyatcı, tarixçi, rəssamşünas, heykəltəraşşünas, kinoşünas kimi müxtəlif illərdə yazdığı mükəmməl içərikli əsərləri ilə də bu fərqli elm sahələrinin mütəxəssisi olduğunu mübarək imzasıyla isbatladı.
Bir ömürdə 33 aspirant yetişdirən 100-lərlə elmi rəylər verməklə gənc nəsil alimlərimizə təmənnasız yardım edən, 700 məqalənin və yayınlanmış 53 elmi kitabın müəllifi Osman Sarıvəlli yadigarımız olan Babək Qurbanovun geniş kapsamlı yaradıcılıq xəzinəsini bir araya toplamq üçün muzeyin yaradılmasını təmənna edirəm. Ən qısa zamanda Osman Sarıvəlli kimi şairimizin, uzun illər Moskva Lomonosov Universitetində çalışmış, “Moskvada “Şəhriyar Mədəniyyət Mərkəzi”nə rəhbərlik etmiş Professor Rafiq Qurbanov kimi nəhəng fizikçi-filosofun və Babək Osmanoğlu adlı musiqiçi-filosof alimimizin əlyazmalarından ibarət yaradıcılığını əks etdirən bəlgələrin sərgilənməsi üçün əlaqədar təşkilatlarımızın xoşməramlı xeyir-duaları sayəsində Qazax elinin II Şıxlı kəndində açılması, elm xadimlərimizə verilən layiqli dəyər kimi qiymətləndirirəm. İlqar İmamverdiyev Sənətşünaslıq Elmləri Doktoru, Qaziantep Universiteti Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyasının professoru. Türk Xalq Musiqisinə Xidmət mükafatcısı
|