Azad Qaradərəli - Yazıçı Məqsəd Nurun rəssamlığı
01.05.23

(Yazıçının yeni kitabının çapdan çıxması münasibəti ilə prozası üzərinə gəzişmələr)


Kimi yazını olduğu kimi hərfbəhərf yazır. Məsələn,quşun göydə uçmasını ikicə söznən verir, yəni belə: QUŞ UÇDU.
Kimi yazının şəklini çəkir bir fotoqraf sayaq: QUŞ QANADLARINI AÇMIŞ VƏZİYYƏTDƏ HAVADADIR.
Kimi də quşun uçmuş halının rəsmini çəkir: QUŞUN QANADLARININ RƏNGİ, DİMDİYİNİN SƏRTLİYİ, KİÇİK GÖZLƏRİNİN İTİLİYİ, KƏKİLİNİN UZUN GÖDƏKLİYİ (bununla onun fərikliyini, xoruzluğunu də bilmək olour), CAYNAQLARININ İLGİNCLİYİ, HƏLƏ QUŞUN İÇİNDƏN KEÇƏNLƏR, O BİRİ QUŞLARIN DAHA UZAĞA UÇMASINI QISQANMASI və sairə və ilaxır təsvir olunur bir rəssam sayaq...

Birincidə yazıçı daha çox xəbərçidir, yəni yazıçıdan çox repartyor-jurnalistdir. Nə yazıq ki, bizdə bunların sayı daha çoxdur.
İkincidə yazıçı daha çox fotoqrafdır, fotoqraf-repartyordur... Belələri də yetərincədir.
Üçüncüdə yazıçı daha çox rəssam olsa da, əsl yazıçı odur. Çünki onun rəssamlığı boyalarla deyil, hərflərlə, yaxud heroqliflərlədir. Bizdə belələri nadirən də olsa, var.
Məncə, Məqsəd Nur üçüncülərdəndir.
Niyə bu qənaətdəyəm? Məqsəd Nurla şəxsi tanışlığımız çox ötəri səviyyədə olsa da (əslində mənim tanıdığım bir çox yazıçılarla şəxsi tanışlığım elə bu səviyyədədir; məsələn, mətnlərinə çox dəyər verdiyim şair və nasirlər var ki, özləri ilə təmasımız sıfır səviyyəsindədir...), əsərlərini və imzasını daim izləmişəm. 

Özü də təkcə bədii nəsri ilə deyil, dostum Tehran Əlişanoğlu ilə yaratdıqları ilk Azərbaycan saytı yenisi.az, habelə təkrarsız qəzet nümunəsi “press-Fakt”, Məqsədin bədii yaradıcılığına bacardığı qədər mane olan televiziyanın məmur jurnalistikası... (Həmin sahədə, konkret radioda 15 illik iş təcrübəsi olan birisi kimi deyirəm bunu. Tele-radio işçilərinin məşhur bir deyimi vardı: bura bir gələn sevinər, bir qaçıb canını qurtaran...)
Məqsəd bəyin hər hekayəsi bir bədii naxışdır. O hekayələrdə yazıçı şəriştəsi ilə insan psixikası elə çuğlaşıb ki, kimin öndə olduğunu söyləmək müşkül məsələ. 
Tərs kimi, Məqsəd həm də kənddən gələn və şəhərə tez bağlanıb, şəhərliləşib yazıçılaşan yazıçıdır. Təbir caizsə, Məqsədin şəhər hekayələrinin içində hündür bir dağ boy verir. Bilmirsən bu göydələn binadır, yoxsa, elə onun enib gəldiyi dağların nostalgiyası?!
Tərs kimi...

       Hə... Məqsəd Nurun ömürlüyündə, yazıçı taleyində bu tərs kimilərin ölçü vahidi  hətta bəzən tragediya həddinəcən qalxıb... Onu yazıçı edən də bu tərs kimilərdir desəm, yanılmaram.
Məqsədin bu adda bir hekayəsi də var. Hətta ilk və son hekayələr kitabının da adı belədir... “Tərs kimi”...
Məqsəd bəyin hekayələrində birinci cümlə söhbəti də marağımı çəkdi. Yazıçı ən adi bir sözlə - söz cümlə ilə də başlayar yazısını, bütün mətni ehtiva edən ağır bir cümlə ilə də. Ağır deyəndə uzun, vergüllü, qoşa nöqtəli, hətta nöqtəli vergüllü yarım səhifəlik cümləni qəsd etmirəm. Belə, sadəcə bir cümlə, amma içində nə qədər ağırlığın gizləndiyi cümlə:
“Bu erkək tut ağacının altında ölüb-qalmaq xəcalətdi... “

        Mən bu cümləni xırdalayar, hətta tək bu cümlədən bir esse də yazardım. Zira buna ehtiyac görmürəm, hədəfimiz tək bu cümlə deyil. (Yadıma ustadım Sabir Əhmədlidən bir kiçik xatirə düşdü, “Əhləd daşı” adlı hekayə yazmışdım. Üstündən qalın bir xətt çəkdi başlığın və dedi: “Bunu qəhrəmanın adı ilə adlandıraq. Ad heyifdir. Bu adda bir roman yazarsan.”)
      “Bu erkək tut ağacının altında ölüb-qalmaq xəcalətdir...”
       Yazıçının hekayə boyu izləyəcəyi letmotiv də bu cümlədə gizlənib. Erkək tut barsız olur...
        Demişdim axı, Məqsəd rəssam-yazıçıdır. Təsvirdə hələm-hələm rəssama uduzmaz. Baxın hələ:
     “...Hamısı da üst-başına maya qoyub gəlmişdi. Saçlarını düzəltdirib parıldatmışdılar, üzləri həmişəki kimi tüklü deyildi. Elə birinci adam ayağını taksidən çölə qoyanda paltosunun ətəyindən gördüm: talkuçka malı geymişdi...”
Yaxud belə:
“...müxənnət müharibə olamseydi indi onlar da belə müxənnət şəhərdə pərən-pərən gəzməz, Qaragüneyin talasında  - iri armudun altında, bax bu gün erkək tutun altında oturduqları kimi - əllərindəki gərməşoy çubuğu yaşıl cəmənliyə çırpa-çırpa qoyun qırağında günlərini keçirər, nə oğurluq edər, nə nəşə çəkər, nə də bir-birlərinə qarşı bu qədər müxənnət olmazdılar...”
     Mən lap bu yaxınlarda bilmişəm Məqsədlə məni birləşdirən nöqtəni: bir mövzunu, yaxud mövzuda gizlənmiş hekayənin, yaxud romanın tumunu ikimiz də çırtlamağa cəhd etmişik. Mənim, təxminən 25 il əvvəl mifiə batırıb yazdığım mətnin (“Aprel havası”) başqa versiyasını Məqsəd lap bu günlərdə özünəxas tərzdə yazıb və məni də heyrətləndirib. (“Qoz ağacının göyə baxan gözləri”) Özünə də demişəm bu barədə. 
Çox qəribədir ki, daha bir mövzunu – loru dildə desək, oliqarxın lotuluğunu da ayrı-ayrı baxış bucağından ikimiz də işləmişik: mən yalnız “Yazı” dərgisində işıq üzü görən “Şüşə ev” romanında, o isə “Arxac” hekayəsində. (Hekayəni oxuyub bitirəndə hiss elədim ki, yazıçının sözü ağzında qalıb, nədən, ondan ki, bu mövzu bir kiçik hekayəyə sığacaq şey deyildi!)
Məqsəd Nurun yaradıcılığı indən sonra başlayır. Bu yaşacan Məqsəd Nur yazıçılıqla televiziya məmurluğunun arasında qalmışdı, indi isə rəssamlığına, yazıçılığına qayıdır. Qayıdışın qutlu olsun deyək!

27.04.2023.

Yenililklər
06.06.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalında təmsil olunur
06.06.23
Günay Əfəndiyeva 21-ci Alanya Beynəlxalq Turizm və İncəsənət Festivalında iştirak edib
06.06.23
Vüqar Əhməd - Ədəbiyyatşünaslığımızın parlaq siması - Şirindil Alışanlı
01.06.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu və Polşadakı Səfirliyimiz Varşava Beynəlxalq Kitab Sərgisində təmsil olunub
31.05.23
XI ANAİB Kitab Sərgisi keçiriləcək
31.05.23
Günay Əfəndiyeva Macarıstanın Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyinin dövlət katibi ilə görüşüb
28.05.23
Gülşən Behbud - Sözü yaşayan və sözüylə yaşadan xanım
28.05.23
Hökumə Billuri (Həkimə İbrahim qızı Billuri) “Xalq Əmanəti” layihəsinin 23-cü nəşrində
26.05.23
Macarıstanda Xurşidbanu Natəvana həsr olunmuş “Şuşanın tək incisi” filmi nümayiş olunub
25.05.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Oşda VII Beynəlxalq "Dünya xalqlarının dastanları" Festivalının əsas təşkilatçılarındanbiri olub
25.05.23
Xalq yazıçısı Elçinin 80 illik yubileyi münasibətilə elmi sessiya keçirilib
19.05.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Macarıstan arasında əməkdaşlıq genişlənir
18.05.23
AMEA-da Mir Cəlalın 115 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib
17.05.23
Azad Qaradərəli - Avdının şairliyi
11.05.23
Özbəkistanın Mədəniyyət və turizm naziri Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunu ziyarət edib
10.05.23
I Naxçıvan Kitab Sərgisinin proqramı məlum oldu
10.05.23
İçərişəhərdə Milli Kitab Sərgisi keçiriləcək
08.05.23
Günay Əfəndiyeva Qazaxıstanda TÜRKSOY-un 30 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə iştirak edib
05.05.23
Qazaxıstanda Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
04.05.23
Məmməd Orucun "Naməlum Fikrət Qoca" adlı kitabının təqdimatı keçirilib
04.05.23
Günay Əfəndiyeva Qazaxıstanın Mədəniyyət və idman naziri Asxat Oralovla görüşüb
03.05.23
“Həsən Seyidbəyli həyatı və nəsr yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
03.05.23
Kənan Hacı - Ədəbi tənqidin ətaləti
01.05.23
Azad Qaradərəli - Yazıçı Məqsəd Nurun rəssamlığı
01.05.23
Günay Əfəndiyeva: “Şübhəsiz ki, Şuşanı geniş miqyasda tanıdarkən Türk qardaşlığının, birliyinin gücünü dünyaya bir daha sərgiləmiş oluruq”
01.05.23
“Heydər Əliyev Və Azərbaycanın Davamlı İnkişaf Strategiyası: Modernləşmədə Yeni Təmayüllər"adlı Beynəlxalq elmi simpozium keçirilib
28.04.23

"Ana tarla" nın premyerası oldu

18.04.23
ANAİB I Naxçıvan Kitab Sərgisi keçiriləcək
17.04.23
Daşkənddə Xurşidbanu Natəvanın özbək dilinə tərcümə olunmuş əsərlərinin təqdimatı baş tutub
17.04.23
“Şuşa günləri” çərçivəsində Daşkənd Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunda konsert keçirlib
17.04.23

Yaddaşları oyadan kitab

14.04.23
Günay Əfəndiyeva Özbəkistan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm naziri ilə görüşüb
13.04.23
"Türkoloji etüdlər" kitabının təqdimatı olub
13.04.23
 “Azərbaycan teatrı–150: inkişaf perspektivləri” mövzusunda keçirilən Teatr Forumu başa çatıb
13.04.23
Bakıda tarix-memarlıq abidəsinə müdaxilə edilib
13.04.23
Özbəkistanda Şuşa Günlərinin rəsmi açılış mərasimi keçirilib
12.04.23
Anar Məcidzadə - Yaşamaq səninçün asan gəlməsin
06.04.23
Uşaq və tədris ədəbiyyatı ilə bağlı seminar keçiriləcək
06.04.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Özbəkistanda “Şuşa Günləri” keçirəcək
05.04.23
"Əmir Xosrov Dəhləvi” kitabı işıq üzü görüb
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.