Dahilərin, yaradıcı insanların problemi: Bipolar xəstəlik
26.06.20

Azər Bağırov-Psixiatr, Uzman Həkim

Yaradıcı olmaq ruhi və psixoloji problemlərlə bir yerdə ola bilər. Cəmiyyətdə yaradıcılıq anadangəlmə, genetik keçən bir xüsusiyyət olaraq görülür. Əslində isə yaradıcılıq qeyri-adi (out of box) formadır. Bu insanlar qarşılarına çıxan problemlərin həllinə, ortalama bir insandan fərqli baxma, daha estetik yanaşma, yeni bir baxış aspekti gətirərək, kəşflərə imza atan insanlar olurlar.

Belə vəziyyətdə, hər kəsin qarşılaşdığı günlük problemləri görüb, fərqli və təzə yanaşma, həll yolu gətirməyimiz yaradıcılıq olaraq qiymətləndirilə bilər.
Yaradıcı insanların zəka səviyyəsi də yüksək olur. Ancaq təkcə bu fərqin yaradıcı olmaq üçün bəs etmədiyi görülür. Aparılan bir tədqiqatda IQ səviyyəsinin 120-dən yuxarı olmasının yaradıcılıqla əlaqəli olmadığı göstərilir. Lakin zəkası yüksək insanların yaradıcılıq qabiliyyətlərini inkişaf etdirə bildikləri görülüb.
Psixoanaliz teoriyası yaradıcı insanların şüuraltı enerjilərini (libido və aqressiya) müxtəlif kanallarla, xüsusi ilə sənət və yaradıcılıq kanalları ilə doyuma çatdırdıqlarını qeyd edir.

Z.Freydə görə, insan psixikasının 3 qatı vardır:

İd
Ego
Superego


İd qatında insanın doğumundan etibarən mövcud olan şüuraltı enerji vardır. Bu enerji libido(cinsi enerji) və aqressiya (məhv etmə enerjisi) adlanır.
İd qatındakı bu enerji mütəmadi olaraq boşalmağa çalışır, ancaq insanlar cəmiyyət halında yaşadıqları üçün, cinsi və aqressiya enerjisinin hər vaxt boşalması mümkün olmur.

Buna superego bir mənada icazə vermir. Burada ego-nun rolu isə, həm şüuraltının enerjisini boşaltmasının yollarını tapmaq, həm də bunu superegonun icazəsi daxilində etməkdir. Bunun üçün ego müəyyən mexanizmlərdən istifadə edir. Yaradıcılıq da bu mexanizmlərin ali (təkmilləşmiş) olanlarındandır. Digər ali ego mexanizması isə yumordan istifadə etməkdir.
Bir başqa tədqiqatda isə yaradıcı insanlar arasında bipolar xəstəliyə çox rastlandığı aşkar edilib (11%). Halbuki, cəmiyyətdə bipolar xəstəlik 2,5-3% nisbətində görülür.

Bipolar xəstəlik maniya və depressiya epizodları ilə gedən xəstəlikdir. Maniya dönəmində həyat eşqinin, özgüvənin çox artması meqalomaniya səviyyəsinə qədər çıxa bilir. Maniya dönəmində xəstələr, gəldikləri mədəniyyətə görə- Mehdi, İsa, Allahın yer üzündəki elçisi olduqlarını, seçilmiş insanlar olduqlarını, məşhur olduqlarını, insanların onları izlədiyini iddia edə bilirlər. Bu dönəmdə fiziki olaraq enerji də çox artmış olur, 203 saatlıq yuxu ilə özlərini tam dincəlmiş gümrah hiss edər və gün boyunca hərəkətdə olsalar da, yorulmazlar. Maniya dönəmində cinsəl istək, təsadüfi cinsi əlaqələr, alkoqol və narkotik istifadəsinin artması, çox pul xərcləmə və böyük borca düşmə halları da görülür. Maniya dönəmi ortalama 3 həftə- 1 ay kimi, qısa müddət çəkdikdən sonra yerini ağır depressiya dönəminə tərk edir. Depressiya dönəmində isə yuxarıda qeyd edilən əlamətlərin tam tərsi olur.
Rəssam Van Gogh, şair Nazım Hikmət, Merlin Monroe, Mel Gibson, Kurt Cobain bipolar xəstəlik diaqnozu qoyulmuş məhşurlardandır.
Dünyaca məhşur alim Albert Einsteinin isə şizofreniya xəstəliyinin xüsusi ara formasının daşıyıcısı olduğu düşünülür. Einsteinin 10 uşağının çoxunda, ağır şizofreniya daxil olmaqla bir çox ruhi xəstəliklər ortaya çıxıb…

/e-tibb.az/

Yenililklər
05.12.23
Dünya şöhrətli rumın şairəsi Ana Blandiana Bakıya gələcək
05.12.23
Kənan Hacının hekayəsi - Cin qapını bağlayır
05.12.23
Elçin Hüseynbəylinin hekayəsi - Dərs
05.12.23
Yevgeni Rezniçenko - Çağdaş rus poeziyası
30.11.23
Anar Məcidzadə - Canına dərd düşsün, ayrılıq salan
29.11.23
Həmin işıqlı günlər - Cavid Zeynallının yeni hekayəsi
29.11.23
Musiqili Teatr dekabr repertuarını təqdim edib
29.11.23
Pyes müsabiqəsi qaliblərinə mükafatlar təqdim olunub
29.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna yeni prezident təyin olunub
28.11.23
Xuana İnes de la Krus - Günah keçisi kimi görürsünüz qadını
28.11.23
Mahir N. Qarayevdən iki şeir
23.11.23
Fəxri Uğurlu - Uzaqda təkbaşına dolaşan qəhrəmanlar
22.11.23
Kanadada “Yeddi gözəl” musiqi qrupunun konserti keçirilib
22.11.23
Fərid Hüseyn XIV İstanbul Beynəlxalq Ədəbiyyat və Şeir Festivalında iştirak edir
22.11.23
Bakıda Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumu keçiriləcək
22.11.23
Vaqif Sultanlının “İnsan dənizi” və “Ölüm yuxusu” romanları İngiltərədə yayımlanıb
22.11.23
Elnarə Qaragözova - Ali diqqət və rəğbətin dəyişməz ünvanı: Yusif Səmədoğlu
22.11.23
"Nobel mükafatına aparan yolun dərsləri: mif, reallıqlar, uğurlar və çağırışlar" beynəlxalq elmi konfrans keçirilib
22.11.23
Fərid Hüseynlə kürdəmirli oxucuların görüşü olub
06.11.23
"Mədəni diplomatiya vasitəsilə əlaqələr quraraq müxtəlif sivilizasiyaları bir araya gətirdik"
04.11.23
Astanada “Yıldız Sarayı Foto Kolleksiyasında XIX Əsr Türk Dünyasının Mədəni İrsi” adlı sərgi təşkil olunub
04.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun və Türk Akademiyasının rəhbərliyi Qazaxıstanın Xarici İşlər naziri ilə görüşüb
01.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Bern şəhərində qədim türk yazılarına həsr olunmuş sərgi açıb
31.10.23
Türkiyə Respublikasının 100 illiyi İsveçrənin Bern şəhərində qeyd olunub
27.10.23
“Netflix” “The Crown” serialının son sezonunun ilk treylerini yayımlayıb
27.10.23
Özbəkistanda Yusif Vəzir Çəmənzəminli adına Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı Mərkəzi açılıb
27.10.23
Bədirxan Əhmədli - Akademik Kamal Talıbzadənin portret cizgiləri üzərinə
27.10.23
Türkiyədə XX əsr Cənubi Azərbaycanda ədəbi prosesin önündə gedən şəxsiyyətlərdən bəhs edən kitab çap olunub
27.10.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Haaqada yubiley tədbirləri keçirib
26.10.23
Varşavada “Polşa və Türk Dünyası” mövzusunda konfrans keçirilib
25.10.23
Elman Cıvıroğlu - İbranice ve Ortak Türk Dili
25.10.23
İstanbulda görkəmli xanəndə Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev haqqında kitabın təqdimatı olub
25.10.23
“Ulduz” jurnalının 650-ci yubiley nömrəsi işıq üzü görüb
25.10.23
Yazıçı-tərcüməçi Nəriman Əbdülrəhmanlı Qazaxıstanın “Dostluq” ordeni ilə təltif olunub
25.10.23
Osip Mandelştamın yaradıcılığına həsr olunmuş poeziya gecəsi keçirilib
25.10.23
Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətinin yaradılmasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
20.10.23
Qars Kafkas Universitetində “Heydər Əliyev və Türkiyə” adlı multidisiplinar beynəlxalq elmi konfrans keçirilib
19.10.23
Elman Cıvıroğlu - Xudu Məmmədov və Ziya Gökalp
19.10.23
Akademik Kamal Talıbzadənin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib
16.10.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Qazax-Türk Universiteti arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.