Nemət Mətin - Moris Meterlinkin "Korlar"ı
06.02.19

Belçikalı şair, dramaturq, filosof və yazıçı Moris Meterlink 1862-ci il, 29 avqust dünyaya göz açıb. Ailəsi fransızdilli olduğu üçün əsərlərini fransızca yazan Meterlink ilk yazdıqları əsərləri cırıb atmışdı. Fəlsəfi pyeslər ustası sayılan Moris 1911-ci ildə "təxəyyüllə və poetik fantaziyalarla zəngin dram əsərlərinə görə" ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatını qazanmışdı.

Varlı ailədə yaşayan Morisi atası 1874-cü ildə oxumağa dini kollecə göndərir. Sonralar şeirlər yazmaqla ilk yaradıcılıq addımlarını atmağa çalışır. Lakin atası vəkil olmağını istəyir. İlk dəfə 1883-cü ildə şeirləri «Jeune Belgique» jurnalında çap olunur. İlk pyesi haqqında isə yazıçı Oktav Mirbo xoş sözlər deyir. Uzun yaradıcılıq yolunda çoxsaylı əsərlərin müəllifinə çevrilir. Ömrünün son 25 ilini pyeslərdən əl çəkib esse yazmağa həsr edir.

"Göy quş" pyesində obrazlar xoşbəxtlik axtarmaq üçün dünyanı gəzirlər. Lakin geri dönüb xoşbəxtliyi evlərində tapırlar. Demək olar bütün pyesləri şüur axınıdır. Moris yaşa dolduqca dini motivlərə, ölümə, akkultizm mövzularına daha çox müraciət edirdi. Meterlink Şopenhauer kimi düşünərək hesab edirdi ki, insanlar öz talelərindən asılıdırlar. Hətta insanların idarə olunmağına nişan verərək onları morionet oyuncaqlara bənzədirdi. Pyesləri tamaşaya qoyulanda aktyorlardan iplərlə idarə olunan kuklalar kimi gəzməyi tələb edirdi...

Ən çox diqqətimi çəkən Moris Meterlinkin "Korlar" pyesi haqqında danışmaq istəyirəm. Əsəri üzdən oxuyub keçən üçün adi pyes sayıla bilər. Lakin şüuraltı ötürülən mesajlar dəhşətdi. Köməksiz korlar bir yerə yığışıb şikayətlənirlər. Bir nəfər, gözləri günəşi görən, korlara yardım edən insan onları tərk edir. Daha doğrusu aradan çıxır. Korlar onun yolunu gözləməkdən yorulurlar. Bir kor ana uşağa süd verir. Uşaq kor deyil. Qalan hamı kordur. Qoca kor qadın oturduğu yerdə keçinir. O daha günəşi heç vaxt görməyəcək. Pyesi oxuduqca qəribə mistik auraya köklənirsən. Korlar onlara yardım edən insanın getməsindən gileylənirlər. Onsuz heç nə edə bilməyəcəklərindən, evdən uzaqda olduqları üçün evə gedən yolu tapa bilməyəcəklərindən danışırlar. Aralarındakı dialoqa fikir verin:
- Mən günəşi görmüşəm. Lap gənc vaxtlarımda.
-Mən də, uzun illər bundan qabaq. Onda lap uşaq idim.

Korlar özlərini qul hesab edirlər. Onları mütləq gəlib kimsə xilas etməlidir. Azad insanın köməyə ehtiyacı yoxdur. Azad insan heç vaxt şikayətlənmir. Bu insanlar idarə olunanlardır. Zəifdirlər, gücsüzdürlər. Ancaq səslərlə və toxunuşlarla "görə" bilirlər. Görmədikləri üçün qorxurlar. Təkcə körpə uşağın ağlamağından kiminsə gəldiyini anlayırlar. Ən qoca kor təcrübəlidir. Uzun illər kor qaldığı üçün məsləhətlər verir, yollar göstərir. Bir epizodda deyir:
-Ağlamaq üçün görmək lazımdır.

Meterlinkin "Korlar" pyesi başdan ayağa kimi şüur axını və fəlsəfədir. Əsərin sonu da novellasayağı bitir. Müəmma, mistika, duman... Əsəri oxuyanda Nodar Dumbadzenin "Mən günəşi görürəm" əsəri yadıma düşürdü. Orada kor qızın ümidi vardı. Hələ gəncdir. Gözlərinin açılacağını səbirsizliklə gözləyir. Bu əsərdə isə ümidsiz insanlar təşviş içindədirlər. "Görməyən insanlara işıq da lazım deyil" deyirlər.

Yenililklər
05.11.24
Azərbaycanlı alim Özbəkistanın Milli televiziya  kanalının məşhur “Shirchoy” verilişinin qonağı olub
29.10.24
Kinonun işğala dirənişi - İstanbulda müzakirə
19.10.24
Bədirxan Əhmədlinin “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” 3 cildlik kitabı çap olunub
15.10.24
Cəfər Cabbarlı Mükafatı təqdim olunub
15.10.24
Füzulinin həyat və yaradıcılığının tədrisinə dair yeni kitab nəşr olunub
11.10.24
Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatının adı açıqlanıb
10.10.24
XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalının bağlanış mərasimi keçirildi
09.10.24
Mikayıl Azaflının “Haqq aşığı yaranıbdı qəm çəkə” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Asif Rüstəmlinin “Cəmo bəy Cəbrayılbəyli: həyatı və bədii yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Anar Məcidzadə - Nə yaltaqlıq elə, nə quyruq bula...
03.10.24
Azərbaycan dastanlarınıın folklor semantikası
27.09.24
“Əta Tərzibaşı Kərkükün milli tədqiqatçısı” adlı kitabın təqdimatı olub
27.09.24
Lütviyyə Əsgərzadənin “Şeyx Məhəmməd Rasizadə” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
“Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” jurnalının növbəti sayı çap olunub
27.09.24
Vaqif Yusiflinin “Məmməd Araz dünyası” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
Azad Qaradərəli - Kədərli yazların doğurduğu sevinc
09.09.24
Azərbaycan yazıçısının kitabı Təbrizdə nəşr olunub
09.09.24
“Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. Nəşr edilməmiş əlyazmaları”  kitabı nəşr edilib
09.09.24
Venesiya Film Festivalında “Qızıl Şir” mükafatının qalibi məlum olub
08.09.24
Venesiya Film Festivalında Azərbaycan filmləri nümayiş olunub
07.09.24
Şərqşünaslıq İnstitutunda “Əhməd Nədimin poetikası” kitabı çapdan çıxıb
27.08.24
Azad Qaradərəli - Alman şərqşünasın hekayələrim haqqında yazdıqları
09.08.24
Milli kino günündə “Tənha insanın monoloqu”
08.08.24
Turan Film Festivalı Laçın şəhərində keçiriləcək
02.08.24
Federiko Qarsia Lorka -  Bu çılpaq bədən at nalları dəyməyən...
12.07.24
Yelisaveta Baqryana - Ah, belə gecələr əzabdır dostum!
11.07.24
Azad Qaradərəlinin əsərlərinin beşinci cildi cap olunub
08.07.24
“Narqız” qısametrajlı animasiya filminin istehsalı davam edir
05.07.24
"Dünya ədəbiyyatı" jurnalının Çeçenistan sayı işıq üzü görüb
03.07.24
“Ulduz” jurnalı oxucuların görüşünə yeni təqdimatda gəlib
02.07.24
Frans Kafka - Hökm
25.06.24
Mədəniyyət Nazirliyi senzura ittihamlarına aydınlıq gətirib
25.06.24
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı Şirvanda kino günlərinə başlayır
22.06.24
Şahid ifadəsi - Zərdüşt Əlizadə yazır...
13.06.24
“Divanü lüğat-it-türk”ün II və III cildləri nəşr olunub
13.06.24
“Ulduz” jurnalının may nömrəsi çap olunub
13.06.24
Azərbaycanda aparıcı teatrların siyahısı təsdiqlənib, işçilərin maaşları artırılıb
05.06.24
Özbəkistanlı şairlərin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub
05.06.24

Qulu Ağsəs haqqında yeni kitab çap edilib

24.05.24
Kino şirkətlərinə yeni imkan: post-prodakşna dəstək
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.