Süleyman Rüstəmin Rus işğalına yazdığı poema
23.10.18
Avanqard.net Mədəniyyət Portalı Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində baş verən maraqlı hadisələr və faktlar haqqında "İfşa" adlı layihəyə başlayır. Layihənin adının "İfşa" seçilməsi təsadüfi deyil. Bu adla neçə-neçə ədəbiyyat adamı, şair və yazıçılar ittiham edilərək ölümə, həbsə və sürgünlərə göndərilib. İlk yazı 1964-cü ildə Rus işğalının 150 illiyi münasibəti ilə Süleyman Rüstəmin yazdığı əsər haqqındadır.
Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğal edilməsinin 150 illiyi münsibəti ilə, 1964-cü ilin 29 mayında bayram tədbiri keçirilib. Tədbir ərəfəsində Xalq şairi Süleyman Rüstəmə, rus xalqına təbrik və təşəkkürü nəzmə çəkmək üçün tapşırıq verilir. Şair “Rus qardaşıma” adlı dastan-poema yazır və əsər Yaroslav Smelyakov tərəfindən rus dilinə tərcümə edilir, 500 nüsxə çap olunuraq, qonaqlara və tədbir iştirakçılarına paylanır.
Mərasimdə, şair dastan-poemadan hissələr oxuyur. Bayram tədbirində iştirak edən SSRİ Yazıçlar İttifaqının Azərbaycan ədəbiyyatı üzrə məsul nümayənsdəsi, tədbirdə Moskvadan gələn şəxslərin sırasında olan yazıçı Vitali Vasilevski azərbaycanlı həmkarlarına sözarası astadan deyir ki, bu deyilənlər cəfəngiyyatdır, bu işğaldır və qəribə xalqsınız, işğal olunduğunuz günü bayram kimi qeyd edirsiniz.
Əsər 6 iyinda “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində dərc olunur.
İyunun 3-də Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinın sayca 10-cu olan, birinci katibi Vəli Axundov Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinə məktub yazıb xahiş edir ki, Azərbaycan xalqının rus xalqına məktubunu təqdim etmək üçün Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət heyətinin sədri Məmməd İsgənədrov başda olmaqla nümayəndə heyətinin Moskvaya səfərinə icazə verilsin. İcazə verilir və “Rus qardaşıma” adlı dastan-poemanı Rusiya Federasiyası Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinə təqdim etmək üçün Azərbaycanın Məmməd İsgənədrov başda olmaqla yeddi nəfərlik nümayəndə qrupu Moskvaya gedir. Nümayəndə heyətinə əsərin müəllifi, Xalq şairi Süleyman Rüstəm də daxil edilir. “Rus qardaşıma” adlı dastan-poemanın rus mətni tam şəkildə “Pravda”, “İzvestiya” və “Sovetskaya Rossiya” qəzetlərinə dərc olunur.
Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinın katibi Xasay Vəzirov Rəyasət Heyətinə təqdimat hazırlayır ki, əsərin müəllifi Süleyman Rüstəmə müəllif qonorarından əlavə iki min manat mükafat verilsin. Rəyasət Heyətinin 29 iyunda keçirdiyi iclasda təqdimat təstiq edilir və onun yerinə yetrilməsi üçün Nazirlər Sovetinə tapşırıq verilir.
Tədbir rəhbərliyi razı salsa da DTK-nin topladığı gizli məlumatlardan aydın olur ki, bir çox ziyalılar onun keçirilməsindən narazı qalır.
Mənbə: C.Həsənli, Azərbaycanda sovet liberalizmi: Hakimiyyət. Ziyalılar. Xalq. (1929-1969), Bakı, Qanun nəşriyyatı, 2018 səh. 108-109
Avanqard.net
|