Qara Qarayevin ev-muzeyində Azərbaycanın ötən əsrdə ilk ali təhsilli qadınlarından biri Sona Axundova-Qarayevanın anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş “Xatirə kitabı”nın təqdimatı keçirilib.

Təqdimatda çıxış edən nəşrin tərtibçisi və redaktoru Səlim Babullaoğlu kitabın yaranması ilə bağlı fikirlərini bölüşüb. Bildirib ki, 1974-cü ildə nəşr olunan “Azərbaycanın aşıq və şair qadınları” kitabına “Ön söz”ü Xalq şairi Nigar Rəfibəyli yazıb. Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin tərtib etdiyi həmin kitabın 141-ci səhifəsində “Vətən” adlı bir şeir çap edilib. Bu şeirin müəllifi Sona Axundova-Qarayevadır.

Olmaram razı əgər cəhldə qalsa vətənim,

Vətənim qalsa əgər cəhldə, yansın bu tənim.

Bu şeir bir daha Sona xanımın ötən əsrdə ölkənin maariflənməsi üçün nə qədər böyük ürək yanğısı ilə yanaşdığını göstərir. Bu gün bu gözəl ana, istedadlı şairənin anadan olmasının 120-ci ildönümü tamam olur.

Sona xanımın həyatı haqqında məlumat verən S.Babullaoğlu deyib ki, atası İsgəndər bəy Axundov Şamaxı şəhərində anadan olub. Krakov-Yagellon Universitetinin 1890-cı il məzunlarındandı, tanınmış vəkil, eyni zamanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentini təşkil edən “İttihad” fraksiyasının üzvü olub.

Sona xanım 1898-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlib. On üç yaşında valideynləri onu Bakı Şəhər Bələdiyyə İdarəsi yanında qız məktəbinə qoyublar. Bu məktəbi bitirib təhsilini “Müqəddəs Nina” məktəbinin Bakı bölməsində davam etdirib. Daha sonra fortepiano ifaçılığı üzrə musiqi təhsili də alıb.

Diqqətə çatdırılıb ki, kitabda yazılar 3 dildə - Azərbaycan, ingilis və rus dillərində təqdim edilib. Bu da elm və mədəniyyət tariximizin bir parçası olan insanları, ailələri, bütövlükdə elə vətənimizi təbliğ etmək məqsədi daşıyır.

Təqdimatda çıxış edən Xalq yazıçısı Anar vurğulayıb ki, tədbirin Qara Qarayevin ev-muzeyində keçirilməsinin özü bir simvolik xarakter daşıyır. Çünki, Sona xanım bu evdə vətən üçün layiqli övladlar böyüdüb. Sona xanım şərəfli bir qadın ömrü yaşayıb. Dövrünün tanınmış müəllimlərindən olan Şəfiqə Əfəndiyevadan dərs alan Sona xanım sonradan müəlliminin əməllərinin davamçısı kimi vətəni cəhalətdən qurtarmaq üçün mübarizə aparan insanlardan olub. Sona xanım Azərbaycan elmi və mədəniyyətinin fəxr olan iki övlad yetişdirib - Mürsəl və Qara Qarayevlər.

Xalq yazıçısı Azərbaycan yazıçılarının Qara Qarayev haqqında məqalələrindən ibarət kitabı bəstəkarın ev-muzeyinə hədiyyə edib.

Xalq artisti, rejissor Oqtay Mirqasımov çıxış edərək xalası Sona xanımla bağlı xatirələrini bölüşüb. Bildirib ki, bu evdə uşaqlığı ilə bağlı xatirələri saysız-hesabsızdır: “Sona xalam çox gözəl yeməklər bişirərdi. O qədər maraqlı və şirin, orijinal yumorla bizi dindirərdi ki, onunla söhbətdən zövq alardıq. Onu həmişə kübar xanım kimi xatırlayıram. Bəzən insanlara elə gəlir ki, bizim ziyalı təbəqəmiz bu gün yetişir. Lakin ötən əsrdə bizim qüdrətli ziyalı təbəqəmiz olub ki, onların bir-birinə münasibəti bu gün nümunədir”.

Kitabın üz qabığındakı rəsmin müəllifi Xalq rəssamı Arif Hüseynov deyib ki, bu şəkli yaradarkən “Gənc Sona xanımın portreti” əsərindən istifadə edib. O, portretin orijinal nüsxəsini ev-muzeyinə verib.

Təqdimatda çıxış edən mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev Sona xanımın yaşadığı evdə onun xatirəsini yad etməyə gələn hər kəsə təşəkkür edib. Bildirdi ki, bugünkü tədbirdə xaricdən qonaqlar da iştirak edir. Mədəniyyət insanları birləşdirir. Bu gün İsveçdən gələn nümayəndə heyətinin tərkibində Qara Qarayevin qardaşı oğlu Cahangirin tələbəsi də var. İnsanlar mədəniyyətin müxtəlif sahələri ilə ölkələrini təmsil edir, körpü yaradırlar.

Sona xanım haqqında xatirələrini bölüşən Əbülfəs Qarayev deyib: “Nənə hər bir şəxsin həyatında ən əziz insandır. Mənə elə gəlir ki, həm atamın, həm də Qara əmimin tərbiyəsində nənəm Sona xanımın çox böyük rolu olub. Çünki o özü şairə idi, Azərbaycanda ali təhsil almış ilk qadınlardan biri idi. Tağıyevin açdığı qızlar məktəbini bitirmişdi. Bütün varlığında əbədi bir nur qərar tutmuşdu. Ədəbiyyatı, musiqini çox sevirdi. Yaradıcı şəxsiyyət idi. O, hər zaman uşaqların xoşbəxtliyi üçün çalışırdı. Zaman ötür, yalnız onun nurlu siması bizimlə yaşayır”.

Təqdimat mərasimi Qara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbi şagirdlərinin konsert proqramı ilə davam edib. /Azərtac/