Azad Qaradərəli - Yiyəsiz Azərbaycan ədəbiyyatı
24.09.18

(Yazıçı Mövlud Süleymanlının bir sözünün ucundan tutub ucuzluğa getdik)

    Açığı “Renessans həsrəti”nin 2-ci hissəsi çapa gedəndən sonra düşünürdüm ki, daha esse-filan yazmayım. Oturub bədii yazılarımı qələmə alım, yarımçıqları sahmana salım və sair. Hanı? Qoymurlar ki...
    Mən yaradıcı gənclərlə çox bağlıyam. Urvatlı bildiyim yazılarını “Yazı”da çap etmişəm.  Bir çoxunun yaradıcılığı haqqında çox yazmışam. Yaxşı cəhətlərini qabartmışam, zəif bildiyim yerləri yüngülvari silkələmişəm ki, tozu tökülsün. Hətta lap ciddi tənqid etdiklərim də olub. Amma onların heç birindən könül sıxıntısı görməmişəm. İnanıblar mənə, necə ki, mən də onlara inanmışam. Zatən inanmasam, yazmaram.
    Demək, bu günlərdə ağsaqqal yazıçı Mövlud Süleymanlının bir müsahibəsini oxudum, könlüm bulandı. Yazıçının söhbəti tamam səmimilikdən uzaq, yazdıqlarını Quran ayəsi kimi təqdim edərcəsinə təkəbbürlü və ən pisi də gəncləri, onların ən istedadlısı Şərif Ağayarı aşağılamaq dərəcəsində köntöy...
      Müsahibədən:"Şərif nə istəsə deyə bilər. Açığını deyim, əsərlərini oxumamışam, amma qabiliyyətli adamdır. Belə bir məsəl var, yiyəsiz mal qapı tanımaz. Bax o yiyəsizdi, öz içində də yiyəsizdir. Nə istəsən eləyə bilər."
        Bu nə təfəkkürdür? Bu nə düşüncədir? Adam özündən az qala iki dəfə gənc və istedadlı bir qələm sahibi haqqında belə fikir səsləndirərmi?
       Məsələ bununla bitsəydi, nə vardı ki? Yazıçı sonra görün nə deyir: “Bu yaxınlarda oğlum Elbəy Süleymanlının romanını oxuyub heyrətə gəlmişəm.”
    Mən Elbəyi tanıyıram. Yaxşı oğlandır. İstedadlı da ola bilər. Amma bəlkə də Şəriflə yaşıd olan bu gəncin hələ bir yazısını oxumamışıq! Mövlud müəllimsə...
    Məgər Şərif də Mövlud Süleymanlının, Anarın, Elçinin övladı deyilmi? Axı biz belə görmüşük!? Hara gedirik, ay allah?! Bu ailəçilik, qəbilə, tayfa  əxlaqı axırımıza çıxacaq vallah!
     Açığını deyim ki, Mövlud Süleymanlıya istedadlı bir yazıçı kimi həmişə hörmətim olub. Lakin o bizim zamanımızda gənclərə qarşı amansız idi. Sabir Əhmədlinin telefon zəngindən sonra məcbur qalıb mənim bir hekayəmi  işlədiyi “Ulduz”da verdi. Sonralar onun mənim də işlədiyim Azərbaycan radiosunda rəhbər vəzifədə çalışarkən insanlara qarşı, xüsusən gənclərə qarşı tutduğu mövqe xoşagələn deyildi. Gözü götürməyən adamı dərhal qaralayar, verilişlərini efirdən çıxartmağa cəhd edərdi. Ona görə də əməkdaşlar arasında ona qarşı münasibət birmənalı deyildi.
     Onun yazıçı Əlabbasla savaşı da yaxın ədəbiyyat tariximizin biyabırçı nöqtələrindəndir. Hamı bilir ki, Mövlud müəllim işlədiyi “Azərbaycan” dərgisində gənc nasirlərin çapına əməlli-başlı mane olurdu. Əlabbasın “Köhnə kişi” əsərinin də əlyazmasının o vaxt it-bat olmasında onun “rolu” danılmazdır. İndi müsahibədə deyir ki,  Əlabbasın o əsəri yaxşı idi, mən bəyəndim, amma Əkrəm Əylisli çap etmədi. Əkrəm müəllimin gənclərin hamisi olduğunu axı kim bilmir?! Burda da səmimi deyil Mövlüd Süleymanlı.
     Mən o vaxt bu məsələyə münasibət bildirməkdən yayınmışdım əslində. Jurnalistin sualından qaçan kimi olmuş, mövzunun üstündən adlamışdım. Amma çox nahaq. Gərək o zaman bu məsələyə sərt reaksiya verəydim. (Artıq radioda işləməsəm də, iki yazıçının mübahisəsinə qoşulmaq istəməmişdim.)
     Sonda. Mövlud Süleymanlının sözündə həqiqət var: biz yiyəsizik. Ona görə ki, Bəxtiyar Vahabzadənin oğlu səfir, Anarın oğlu səfir, başqa bir şairin oğlu icra başçısı, birininki prokuror işləyir... Biz isə iş belə tapmırıq. Biz yiyəsizik. Yiyəsiz azərbaycan ədəbiyyatının yiyəsiz yazıçıları...
    Amma Mövlud müəllim bilməmiş olmaz: o saraylarda yetişən yazıçılar heç vaxt müəyyənləşdirməyib əsil ədəbiyyatı. Həqiqi ədəbiyyatı elə yiyəsizlər yaradıb...

       1. S.A (Söz ardı)
     “Renessans həsrəti” silsilədindən bir yazım var. Müəllim tələbədən soruşur ki, renessans nədir? Tələbə cavab verir ki, 45-də Berlində  bayrağı taxırlar e bizimkilər,  resstaxdı-nədi onu deyirsiniz? Müəllim yana-yana deyir: hə bala, bizimkilər Reyxstağa bayraq sancmışdı, sizinkilər o bayrağın ağacını çıxardıb renessansa taxdılar...
        2.S.A
       Görünür, mən “Renessans həsrəti”nin 3-cü kitabını da yazmalı olacağam. Bizə dinclik yox.

Avanqard.net

Yenililklər
06.01.25
Sevil İrevanlı - Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünün 100. Milletlerarası Kongresinden gözlemler, izlemler
11.12.24
İzzəddin Həsənoğlu və Mirzə Ələkbər Sabirin Türkiyədə nəşr olunmuş kitablarının təqdimatı olub
05.11.24
Azərbaycanlı alim Özbəkistanın Milli televiziya  kanalının məşhur “Shirchoy” verilişinin qonağı olub
29.10.24
Kinonun işğala dirənişi - İstanbulda müzakirə
19.10.24
Bədirxan Əhmədlinin “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” 3 cildlik kitabı çap olunub
15.10.24
Cəfər Cabbarlı Mükafatı təqdim olunub
15.10.24
Füzulinin həyat və yaradıcılığının tədrisinə dair yeni kitab nəşr olunub
11.10.24
Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatının adı açıqlanıb
10.10.24
XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalının bağlanış mərasimi keçirildi
09.10.24
Mikayıl Azaflının “Haqq aşığı yaranıbdı qəm çəkə” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Asif Rüstəmlinin “Cəmo bəy Cəbrayılbəyli: həyatı və bədii yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Anar Məcidzadə - Nə yaltaqlıq elə, nə quyruq bula...
03.10.24
Azərbaycan dastanlarınıın folklor semantikası
27.09.24
“Əta Tərzibaşı Kərkükün milli tədqiqatçısı” adlı kitabın təqdimatı olub
27.09.24
Lütviyyə Əsgərzadənin “Şeyx Məhəmməd Rasizadə” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
“Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” jurnalının növbəti sayı çap olunub
27.09.24
Vaqif Yusiflinin “Məmməd Araz dünyası” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
Azad Qaradərəli - Kədərli yazların doğurduğu sevinc
09.09.24
Azərbaycan yazıçısının kitabı Təbrizdə nəşr olunub
09.09.24
“Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. Nəşr edilməmiş əlyazmaları”  kitabı nəşr edilib
09.09.24
Venesiya Film Festivalında “Qızıl Şir” mükafatının qalibi məlum olub
08.09.24
Venesiya Film Festivalında Azərbaycan filmləri nümayiş olunub
07.09.24
Şərqşünaslıq İnstitutunda “Əhməd Nədimin poetikası” kitabı çapdan çıxıb
27.08.24
Azad Qaradərəli - Alman şərqşünasın hekayələrim haqqında yazdıqları
09.08.24
Milli kino günündə “Tənha insanın monoloqu”
08.08.24
Turan Film Festivalı Laçın şəhərində keçiriləcək
02.08.24
Federiko Qarsia Lorka -  Bu çılpaq bədən at nalları dəyməyən...
12.07.24
Yelisaveta Baqryana - Ah, belə gecələr əzabdır dostum!
11.07.24
Azad Qaradərəlinin əsərlərinin beşinci cildi cap olunub
08.07.24
“Narqız” qısametrajlı animasiya filminin istehsalı davam edir
05.07.24
"Dünya ədəbiyyatı" jurnalının Çeçenistan sayı işıq üzü görüb
03.07.24
“Ulduz” jurnalı oxucuların görüşünə yeni təqdimatda gəlib
02.07.24
Frans Kafka - Hökm
25.06.24
Mədəniyyət Nazirliyi senzura ittihamlarına aydınlıq gətirib
25.06.24
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı Şirvanda kino günlərinə başlayır
22.06.24
Şahid ifadəsi - Zərdüşt Əlizadə yazır...
13.06.24
“Divanü lüğat-it-türk”ün II və III cildləri nəşr olunub
13.06.24
“Ulduz” jurnalının may nömrəsi çap olunub
13.06.24
Azərbaycanda aparıcı teatrların siyahısı təsdiqlənib, işçilərin maaşları artırılıb
05.06.24
Özbəkistanlı şairlərin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.