Bir dəfə, Uilyam Folknerdən 3 ən yaxşı ədəbiyyat nümunəsinin adını çəkmək xahiş olunur.Yazıçı fikirləşmədən deyir: “Anna Karenina”, “Anna Karenina” yenə də “Anna Karenina”

Lev Tolstoy əsəri 1873-cü ildə yazmağa başladı. Rusiyanın oxucu təbəqəsi “Rus vestniki”də dərc olunan romanın yeni fəsillərini səbirsizliklə gözləyirdi. Amma kitab üzərində iş olduqca ağır gedirdi və yalnız 1877-ci əvvəllərində yazıçı işi tamamlaya bildi.
İndi biz roman haqqında maraqlı faktları yada salaq.

Zəhlə tökən acı turp

Romanı qələmə alarkən, yazıçı bəzən əsərin yazılma prosesinə həvəslə girişsə də, bəzən olduqca yorucu işə etiraz edib deyinirdi: “ Çox bezmişəm”, “Aman Tanrı, kimsə bunu əvəzimə bitirsəydi ” və ya “Mənim Annam acı turp kimi, zəhləmi hey tökür”.

“Puşkinin bir cildini vərəqlədim..”

Heç demə, Tolstoy “Anna Karenina”nı Puşkin prozalarından ilhamlanaraq yazmağa başlayıbmış. Bunu müəllifin qeydləri və Sofya Tolstoyanın gündəlik yazıları da sübut edir.
Yazıçı ədəbiyyat tənqidçisi N.Straxova ünvanladığı məktubda deyirdi: “..mən işdən sonra Puşkinin cildlərindən birini vərəqləməyə başladım. Ondan ayrıla bilmirdim, sanki, birinci dəfədir oxuyurdum. Orada bir yer var, “Qonaqlar malikanəyə yığılmışdı”-  bax o hissəni oxuyarkən, düşüncəmdə özümdən asılı olmayaraq süjet xətti, obrazlar, yeni romanın cizgiləri yaranmağa başladı.
Əgər Tanrı izn versə,  yazımı ikicə həftəyə bitirəcəm” .
Amma, əsər iki həftəyə ərsəyə gəlmədi, heç iki aya da-Tolstoy “Anna Karenina” ilə hələ üç il də işləyəsi oldu.

Qəhrəmanı ilə sərt rəftar edən yazar

Tolstoyu həmişə qınayırdılar ki, o, Anna ilə olduqca sərt və rəhimsizcəsinə rəftar edib. Yazıçı onlara bu cür cavab verirdi: “Mənim qəhrəmanlarım öz istəyimlə deyil, real həyatın qaydaları ilə yaşamalıdır”
Kareninanın özünə qəsd etdiyi dəmir yolu stansiyası Obdiralovka da, elə-belə, təsadüfi seçilməmişdi. Həmin dövrdə bu yol Rusiyanın əsas sənaye magistralı sayılırdı və üzərində yük qatarları hərəkət edirdi.

Annanın prototipi kim idi?

Yazıçı, Kareninanın xarici görünüşünü, üz cizgilərini Aleksandr Puşkinin qızı  Mariya Qartunqa bənzətmişdi. Öz dövrünün qadınları arasında cazibədarlığı və hazırcavablılığı ilə seçilən dahi şairin qızı, Tolstoyu öz qeyri-adiliyi ilə hipnoz edə bilibmiş.
Karenin obrazının daha bir prototipi, 1872-ci ildə Yasnaya Polyana ətrafında nakam məhəbbətə görə özünü qatarın altına atan Anna Piroqova adlı qadın da olmuşdur.

Yazıçının öz prototipi kim idi?

Əsərin ən mürəkkəb xarakterli qəhrəmanlarından sayılan Konstantin Levin avtobioqrafik xarakterli obrazdır və yazıçının özünü əks etdirir. Deyilənlərə görə, obraz üzərində işləyərkən, Tolstoy bütün diqqətini yazı-pozu işinə cəlb etmək üçün gündəliklərini yazmağı belə dayandırıbmış.

İndi isə keçək Vronskiyə...

Vronskinin prototipi “Hərb və sülh” romanında da haqqında bəhs edilən, vətən müharibəsi qəhrəmanı Rayevskinin nəvəsi Nikolay Nikolayeviç hesab edilir. Bu obraz həm də, Aleksey Tolstoya - hansı ki, Sofiya Baxmetova ərini onun naminə tərk etməsi cəmiyyətdə böyük səs-küy qoparmışdı- çox bənzəyir.