Boris Pasternak və Jozefina Pasternakdan tərcümələr

29.04.15

Artpress.az şair Zahid Sarıtorpağın tərcüməsində Boris və Jozefina Pasternakın şeirlərini təqdim edir.


Portretlər

Rus poeziyasının Pasternaklar budağından bir cüt yarpaq


BORİS PASTERNAK: “Haqdır hönkürtüylə yazılan şeir...”

Hələ Boris Pasternakın şeirə könül vermədiyi, sözə tale bağlamadığı çağlarda onun musiqi isteddını və gələcəkdə böyük bəstəkar kimi yetişəcəyini A.N.Skryabin dönə-dönə bildirmişdi. Tale elə gətirdi ki, B. Pasternak 1912-ci il Almaniya və İtaliya səfərlərindən sonra Moskvaya qayıdıb fəlsəfə və musiqi məşğələlərinə son qoydu, yalnız poeziya ilə məşğul olacağını bildirdi. O vaxtdan düz bir əsrdən də çox vaxt keçib. Ömrünün sonunacan rus poeziyası və nəsrinə, eləcə də, tərsümə sənətinə əvəzsiz incilər bəxş etmiş  Boris Pasternak iztirablarla dolu bir həyat yaşamış, dövrün, zamanın və ən nəhayət sovet despotizminin məşəqqətlərinə ləyaqətlə dözmüşdür. “Doktor Jvaqo” əsərinə görə Nobel mükafatına layiq görülən yazıçı MK rəhbərliyinin təzyiqləri altında mükafatdan rəsmən imtina etmişdir. Nəhayət,  ötən əsrin 90-cı illərinin əvvələrində – sovet dövləti süqut etdikdən sonra mükafat onun ailəsinə təqdim olunmuşdur.
Bu gün də B.Pasternak dünyanın sayılan və sevilən şairləri ilə bir sıradadır.
Onun iki məşhur şeirini oxuculara ünvanlayırıq.


QIŞ GECƏSİ

Ağarırdı, ağarırdı yer üzü,
ağarırdı başdan-başa.
Stol üstə şam yanırdı,
Yanırdı, yanırdı şam.

Yayda hünü beçələri
necə ki oda çırpılar –
Pəncərənin işığına
çırpılırdı yağan qar.

Aynalarda iz qalırdı
Ürəyə, oxa oxşar.
Stol üstə şam yanırdı,
Yanırdı, yanırdı şam.

Çarpazlaşan əl-ayağın,
Çarpazlaşan talelərin
İşıqlaşmış tavan boyu
Uzanırdı kölgələri.

Bir cüt başmaq düşürdü
Döşəməyə ahəstə.
Axırdı şamın göz yaşı
 Bir qadın donu üstə...
 
Qarlı çəndə itirdi
Ağ da, boz da hər axşam.
Stol üstə şam yanırdı,
Yanırdı, yanırdı şam...

Hər dəfə çəkilən ah
Dəyincə şamın oduna;
Od dönürdü xaç şəkilli
bir cüt mələk qanadına...

Yer üzü fevral boyunca
Ağarırdı başdan-başa.
Stol üstə şam yanırdı,
Yanırdı, yanırdı şam...

1946.


*  *  *
Fevraldı... Qələmə sarıl da ağla...
Hönkürə-hönkürə yaz fevral haqda.
Hələ ki, tökülən yağmur da yanır,
Qaralır qara yaz çatan ocaqda.

Yenə fayton saxla altı quruşa
Kilsə zənglərindən keçib meh tək əs...
Yenə mürəkkəbdən, göz yaşlarından,
Leysanlar gur olan yerlərə tələs...

Harda ki, qurumuş meyvələr kimi,
Yağır budaqlardan min-min dolaşa;
Gözlərin dibində quruyan kədər
Bir göz qırpımında düşür yağışa.

Harda ki, küləklər çırpınır, ötür,
Qaralır bir ucdan qar əriyən yer.
Təsadüf olsa da orda nə qədər,
Haqdır hönkürtüylə yazılan şeir.

1912.
 
   



Jozefina Pasternak: “Rəbbim, bir cavab göndər”

Rus poeziyasının ən görkəmli nümayəndələrindən olan Borus Pasternakın bacısı Jozefina haqqında İlya Erenburq nə vaxtsa onun özünə demişdi: “Siz, Jozefina, ailə həyatı üçün deyil, ədəbiyyatdan ötrü doğulmusunuz...” Bir neçə şeirlər kitabının müəllifi olan bu qadın isə, hər yerdə özünün daha çox ailəyə bağlılığıyla öyünürdü. Özünü ədəbiyyat adamından çox ailə adamı adlandırırdı. Ömrünü mühacirətdə – əvvəllər Almaniyada, otuzuncu illərin sonundan isə İngiltərədə keçirən Jozefina Pasternak öz ailəsinə, həyat yoldaşına necə sadiq olmuşdusa, görünür, ilhamına da o dərəcədə sədaqət göstərmişdi. Bunu onun şeirlrindən də duymaq çətin deyil.
Pasternakların Jozefina budağından bir yarpaq:


On üç yaş

Bu, mənəm, bu da, Rəbbim,
Bu da mənəm, bu da mən...
Bəs bu maskalar nədi? –
biləcəyəmmi görən?

Bəlkə də bu oyunda
Uduzmağa yox əlac –
Sərxoş uşaq oynayır,
Böyüklərlə gizlənpaç...

Kimsə divar dalında
Məni məndən gizlədir.
Atılıram odlara
Mən nə, əsirlik nədir?

Bu nağıldı, ya yuxu?
Zülmətdi, yoxsa, işıq?
Rəbbim, bir cavab göndər – 
çox cavabsız qalmışıq...

/Ədəbiyyat qəzeti/

 

Yenililklər
05.12.23
Dünya şöhrətli rumın şairəsi Ana Blandiana Bakıya gələcək
05.12.23
Kənan Hacının hekayəsi - Cin qapını bağlayır
05.12.23
Elçin Hüseynbəylinin hekayəsi - Dərs
05.12.23
Yevgeni Rezniçenko - Çağdaş rus poeziyası
30.11.23
Anar Məcidzadə - Canına dərd düşsün, ayrılıq salan
29.11.23
Həmin işıqlı günlər - Cavid Zeynallının yeni hekayəsi
29.11.23
Musiqili Teatr dekabr repertuarını təqdim edib
29.11.23
Pyes müsabiqəsi qaliblərinə mükafatlar təqdim olunub
29.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna yeni prezident təyin olunub
28.11.23
Xuana İnes de la Krus - Günah keçisi kimi görürsünüz qadını
28.11.23
Mahir N. Qarayevdən iki şeir
23.11.23
Fəxri Uğurlu - Uzaqda təkbaşına dolaşan qəhrəmanlar
22.11.23
Kanadada “Yeddi gözəl” musiqi qrupunun konserti keçirilib
22.11.23
Fərid Hüseyn XIV İstanbul Beynəlxalq Ədəbiyyat və Şeir Festivalında iştirak edir
22.11.23
Bakıda Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumu keçiriləcək
22.11.23
Vaqif Sultanlının “İnsan dənizi” və “Ölüm yuxusu” romanları İngiltərədə yayımlanıb
22.11.23
Elnarə Qaragözova - Ali diqqət və rəğbətin dəyişməz ünvanı: Yusif Səmədoğlu
22.11.23
"Nobel mükafatına aparan yolun dərsləri: mif, reallıqlar, uğurlar və çağırışlar" beynəlxalq elmi konfrans keçirilib
22.11.23
Fərid Hüseynlə kürdəmirli oxucuların görüşü olub
06.11.23
"Mədəni diplomatiya vasitəsilə əlaqələr quraraq müxtəlif sivilizasiyaları bir araya gətirdik"
04.11.23
Astanada “Yıldız Sarayı Foto Kolleksiyasında XIX Əsr Türk Dünyasının Mədəni İrsi” adlı sərgi təşkil olunub
04.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun və Türk Akademiyasının rəhbərliyi Qazaxıstanın Xarici İşlər naziri ilə görüşüb
01.11.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Bern şəhərində qədim türk yazılarına həsr olunmuş sərgi açıb
31.10.23
Türkiyə Respublikasının 100 illiyi İsveçrənin Bern şəhərində qeyd olunub
27.10.23
“Netflix” “The Crown” serialının son sezonunun ilk treylerini yayımlayıb
27.10.23
Özbəkistanda Yusif Vəzir Çəmənzəminli adına Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı Mərkəzi açılıb
27.10.23
Bədirxan Əhmədli - Akademik Kamal Talıbzadənin portret cizgiləri üzərinə
27.10.23
Türkiyədə XX əsr Cənubi Azərbaycanda ədəbi prosesin önündə gedən şəxsiyyətlərdən bəhs edən kitab çap olunub
27.10.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Haaqada yubiley tədbirləri keçirib
26.10.23
Varşavada “Polşa və Türk Dünyası” mövzusunda konfrans keçirilib
25.10.23
Elman Cıvıroğlu - İbranice ve Ortak Türk Dili
25.10.23
İstanbulda görkəmli xanəndə Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev haqqında kitabın təqdimatı olub
25.10.23
“Ulduz” jurnalının 650-ci yubiley nömrəsi işıq üzü görüb
25.10.23
Yazıçı-tərcüməçi Nəriman Əbdülrəhmanlı Qazaxıstanın “Dostluq” ordeni ilə təltif olunub
25.10.23
Osip Mandelştamın yaradıcılığına həsr olunmuş poeziya gecəsi keçirilib
25.10.23
Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətinin yaradılmasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
20.10.23
Qars Kafkas Universitetində “Heydər Əliyev və Türkiyə” adlı multidisiplinar beynəlxalq elmi konfrans keçirilib
19.10.23
Elman Cıvıroğlu - Xudu Məmmədov və Ziya Gökalp
19.10.23
Akademik Kamal Talıbzadənin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib
16.10.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Qazax-Türk Universiteti arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.