Nazirlər Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzinin direktoru, yazıçı Afaq Məsudun müsahibəsi

- Afaq xanım, prezidentin sərəncamı ilə yeni yaradılan Tərcümə Mərkəzi gələcək fəaliyyətini hansı şəkildə quracaq?

- Tərcümə işində fəsadlı və nöqsanlı faktorlar çoxdur. Gələcək layihələrimizdə bu problemlərin və fəsadların aradan qaldırılmağına çalışacağıq. Əlbəttə, ilkin mərhələdə bütün sahələri birdən-birə əhatə etmək çətin olar, amma hər halda, mərhələli şəkildə elm, təhsil, beynəlxalq müstəvidə rəsmi yazışmaları əhatə etmək əsas işimiz olacaq.

Planlarımızda çox məsələlər var. Məsələn, məhdud sahələr üzrə tərcüməçilər yetişdirmək əsas işlərdən biri olacaq. Bilirsiniz ki, Azərbaycan Dillər Universitetində tərcüməçilik fakültəsi olsa da, texnika, neft siyasəti sənayesi üzrə ixtisaslaşma yoxdur. Bunlar mükəmməl tərcüməçiyə ehtiyacı olan ixtisaslardır. Ona görə də gələcək işlərimizdə bu kadrların yetişdirilməsi ilə də məşğul olmalıyıq.

- Təhsil, elm və digər sahələrdəki tərcümələrə nəzarət mexanizmi necə tənzimlənəcək? Bu sahələrə cavabdeh qurumlarla səlahiyyət bölgüsü hansı şəkildə aparılacaq?

- Bu, gələcəyin işidir, ona görə də xırda detallarını aça bilmərəm. Bütün bunlar bir-biri ilə zəncirvari bağlı olan məsələlərdir. Əlbəttə, işlər sazişlərlə, qarşılıqlı razılaşmalarla, aktlarla tənzimlənəcək. Bu işləri görmək üçün bizə müəyyən müddət vaxt lazım olacaq. Gələcəkdə bu sahədə görülən işlərin əyani şəkildə şahidi olacaqsınız. Düşünürəm ki, bütün bu işləri qurmaq bir ildən çox vaxt alacaq. Ümumiyyətlə, bu sahəni qurmaq səhralıqda şəhər salmağa bənzəyir - infrastrukturu yaratmaq, binaların tikilməsi, yaşıllıq örtüyünün əkilməsi və s. Bizdə tərcümə sferası xam torpaqlar kimi işlənməmiş sferadır. İşlərə sıfırdan başlanacaq və onun vahid bir qurumda tənzimlənməsi çox əhatəli prosesdir. Əsas odur, sağ olsun prezidentimiz ki, bizə bu statusu verdi, şəraiti yaratdı. Biz də çalışacağıq ki, onun etimadını doğruldaq.

- İlkin işlərə nə vaxtdan başlanacaq?

- Əslində biz işə çoxdan başlamışıq. İllərdir bu layihələrlə məşğul oluruq. Amma bilmirdik bunlar nə ilə nəticələnəcək. Ümidvar idik ki, bizə kömək əlini uzadan olacaq. Nə yaxşı, dövlətimiz göstərdiyimiz səyləri gördü, qiymətləndirdi. Mən dəfələrlə bu mövzuda məsələ qaldırmışam. Dublyajdan tutmuş reklam mətnlərinə, küçə afişalarına qədər tərcüməyə dair əngəllərin hansı fəsadlar törətdiyi göz qabağındadır. Təkrar edirəm, bu layihələri çoxdan hazırlamışıq və onların reallaşması işi ilə məşğul olacağıq.

- Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin taleyi necə olacaq?

- Mərkəz yeni yaradılan qurumun bir qolu olacaq. Sadəcə, mərkəzə Nazirlər Kabinetinin statusu verildi. Əlbəttə, tərcümə işini həyata keçirmək üçün yeni kadrlar da cəlb olunacaq.

- Sadaladığınız işləri həyata keçirmək üçün Tərcümə Mərkəzi aparatının işçilərinin 50 ştat vahidi azlıq etməyəcək?

- Bu ştat sayı sırf aparatın ştatıdır. Düşünürəm ki, bizə bütün sahələr üzrə tərcüməçilərlə müqavilə bağlamağa imkan yaradılacaq. 50 nəfər ölkə üzrə gedən tərcümə proseslərinin nəzarətedici kadrları olacaq. Amma onlar tərcümə ilə məşğul olmayacaqlar. Bütün dünyada və Azərbaycanın bölgələri üzrə bədii ədəbiyyat da daxil olmaqla digər sahələrin tərcümə işini həyata keçirmək üçün yerli qurumlar yaradılacaq. Gələcəkdə mərkəzin təsir dairəsi, fəaliyyət çevrəsi daha da genişlənəcək.

- Tərcüməçi kadrlar necə seçiləcək?

- Biz müsabiqə elan edib gənc kadrları işə cəlb edəcəyik. Üzümüzə gələn həftə bu məsələlər daha detallı şəkildə açıqlanacaq.

- Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzindəki hazırkı kadrların sıralarında dəyişiklik olacaq? Onlar əvvəlki vəzifələrini davam etdirəcəklər?

- Əlbəttə, onlar öz işlərinə davam edəcəklər. Bizim əməkdaşların hamısı dil mütəxəssisləridir. Gələcək üçün düşünürəm, qarovulçumuz da dili bilən insan olmalıdır ki, işin nəhəng həcminə o da öz köməkliyini etsin. Dil bilməyən adamın Tərcümə Mərkəzində və onun ətrafında işi ola bilməz.

- Mərkəzin büdcə məsələsi ilə bağlı hər hansı müzakirə aparılıbmı?

- Dövlət bizə bu statusu veribsə, düşünürəm ki, işimizin miqyası nəzərə alınacaq və buna müvafiq dövlət vəsaiti ayrılacaq.

- Hər halda, Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin məhdud maliyyəsi ilə bu işləri görmək mümkün deyil...

- Əlbəttə, qeyri-mümkündür. Bizə illik 50 min manat vəsait ayrılırdı. 20 işçimiz, iki mərtəbəli binamız var. 50 min manat heç binanın saxlanılmasına bəs etmir. Üstəlik, sosial müdafiə və s. ödənişləri də nəzərə alsaq, yerdə qəpik-quruş qalır. Təsəvvür edin, bu neçə ildə Tərcümə Mərkəzini bu çətinliklə saxlamışıq. İndi sevinirik ki, zəhmətimiz hədər getmədi.

- “Xəzər” tərcümə jurnalının gələcəyi ilə bağlı nə düşünürsünüz?

- Jurnal işini genişləndirəcək. Bundan sonra istədiyimiz müəlliflərə istədiyimiz əsərin tərcüməsini sifariş edəcəyik.

- Tərcüməçilər qonorarların azlığından həmişə şikayətçi olublar. Mərkəz qonorar məbləğləri ilə bağlı hansı addımlar atacaq?

- Çalışacağıq ki, qonorar məbləğlərini dünya üzrə olan tariflərə uyğunlaşdıraq. Tərcümə işinə mümkün qədər peşəkar tərcüməçiləri cəlb edəcəyik. Onlara elə bir stimul yaradacağıq ki, bu işlərlə həvəslə və mütəmadi məşğul olsunlar. Azərbaycan ədəbiyyatının dünyada təbliği və dünya ədəbiyyatının dilimizə keyfiyyətli tərcümə olunması işi bizim müqəddəs amalımız olacaq. /APA/