Qan Turalı - Yeni Seymur Baycan
19.11.13

Seymurun “Ana ürəyi” çap edilənə qədər olan iki illik susqunluğu haqda çox düşünmüş, bu susqunluğu hardasa yaradıcılıq böhranı kimi qiymətləndirmişdim, amma bu haqda Seymurla söhbətimiz olmamışdı.
 
Seymur xüsusən də “Quqark” və “18.6” romanları ilə özünü avtobioqrafik romana kökləmişdi, yazıçılıq üçün də bu kökləmələr, bu meyllər çox zərərlidir. Hərçənd hər bir böhran kimi bu böhrandan da çıxmaq olardı, Seymurun doyumsuz mütaliəsi vardı və kitab bəşəriyyəti də olmasa ən azı Seymuru xilas edəcəkdi. Mən buna inanırdım.
 
Kimlərəsə mənim Seymurun böhranı haqqında danışmağım qəribə görünə bilər, ona görə də bir-iki cümləlik burdaca dayanım. Şəxsi təfərrüatlardan gen-bol istifadə, I şəxsin dilindən yazmaq, (xüsusən də əsər avtobioqrafikdirsə...) süjet qurmadan eləcə həyat hadisələrinin, dəqiq müşahidələrin  (hətta bu müşahidələr yüksək əyarlı olsa belə) kağıza köçürülməsi, plansız hadisələr axırı, dayanıqsız bədii keçidlər-bütün bunlar nəsr yazan adam üçün əsl fəlakətlə nəticələnə bilər. Belə ki, yazıçı özünə qapanmaqla əsas missiyasını-insanları və cəmiyyəti anlamaq vərdişini itirə-, dünyaya öz prizmasından baxaraq başqa obrazları son dərəcə solğun və kasıb təsvir edə bilər. Kim nə deyirsə desin, ədəbiyyat yazıçının özünü anlamaq cəhdindən daha uca mətləbləri ehtiva etməlidir. Çarlz Bukovskinin əsərlərini mütaliə etdikdə bir müddət sonra yorulduğunuzu hiss edəcəksiniz, onun bioqrafiyasını oxuduqda bu yorğunluğun səbəbi üzə çıxacaq, belə ki, yazıçı təxəyyülə, başqalarını anlamağa (empatiyaya) heç bir gərək duymamış, ancaq öz başına gələn əhvalatları yazmaqla yazıçı olacağını düşünmüşdür.
 
Seymurun güclü avtobioqrafik məzmun daşıyan əsərləri özü-özlüyündə nəsrimizi üçün tamamilə yeni keyfiyyət sayıla bilərdi, lakin bu məzmunlu əsərlər bir müddət sonra yazıçını böhrana salır, yazıçı bu böhrandan özü-özünü təkrar etməklə çıxıb getdikcə vecsizləşən ədəbi fiqura da çevirə bilər, küllərindən yenidən doğula da...
 
Seymur daha çətin olan ikinci yolu qətiyyətlə seçib. “Ana ürəyi” povesti öz konseptuallığına, müasir yazı texnikasının  (pastiş, dekonstruksiya, ironiya) nümayişinə görə həm Seymur, həm də bizim nəslimiz üçün əlamətdar bir əsərdir.
 
Son dərəcə geniş yayılmış “Ana ürəyi” segahını dünya nəsri ilə təmasa salmaq, onu Svetkvari təhkiyə, alman romantiklərinin üslubunda, sərt Azərbaycan reallığında işləmək heç də asan məsələ deyil. Əsərdə hiss etdiyimiz dəqiq işlənmiş pastişlər, eləcə də obrazların psixoloji dünyasının səliqəli təsviri tamam yeni Seymurdan xəbər verir.
 
“Ana ürəyi” qədim bir əfsanənin müasir dövrə uyğunlaşdırılmasıdır. Lakin bu adaptasiyanın məqsədi müasir dövrün ziddiyyətlərini sevgi müstəvisində nümayiş etdirməkdir. Sən demə qrotesk məzmunlu əfsanəni müasir dövrdə aktuallaşdırmaq mümkün imiş. 
 
Görünür, qədim mətnlərin sehri heç zaman itmirmiş.
 
Sadəcə onları diriltmək gərəkdir. /kulis.az/

Yenililklər
05.11.24
Azərbaycanlı alim Özbəkistanın Milli televiziya  kanalının məşhur “Shirchoy” verilişinin qonağı olub
29.10.24
Kinonun işğala dirənişi - İstanbulda müzakirə
19.10.24
Bədirxan Əhmədlinin “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” 3 cildlik kitabı çap olunub
15.10.24
Cəfər Cabbarlı Mükafatı təqdim olunub
15.10.24
Füzulinin həyat və yaradıcılığının tədrisinə dair yeni kitab nəşr olunub
11.10.24
Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatının adı açıqlanıb
10.10.24
XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalının bağlanış mərasimi keçirildi
09.10.24
Mikayıl Azaflının “Haqq aşığı yaranıbdı qəm çəkə” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Asif Rüstəmlinin “Cəmo bəy Cəbrayılbəyli: həyatı və bədii yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Anar Məcidzadə - Nə yaltaqlıq elə, nə quyruq bula...
03.10.24
Azərbaycan dastanlarınıın folklor semantikası
27.09.24
“Əta Tərzibaşı Kərkükün milli tədqiqatçısı” adlı kitabın təqdimatı olub
27.09.24
Lütviyyə Əsgərzadənin “Şeyx Məhəmməd Rasizadə” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
“Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” jurnalının növbəti sayı çap olunub
27.09.24
Vaqif Yusiflinin “Məmməd Araz dünyası” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
Azad Qaradərəli - Kədərli yazların doğurduğu sevinc
09.09.24
Azərbaycan yazıçısının kitabı Təbrizdə nəşr olunub
09.09.24
“Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. Nəşr edilməmiş əlyazmaları”  kitabı nəşr edilib
09.09.24
Venesiya Film Festivalında “Qızıl Şir” mükafatının qalibi məlum olub
08.09.24
Venesiya Film Festivalında Azərbaycan filmləri nümayiş olunub
07.09.24
Şərqşünaslıq İnstitutunda “Əhməd Nədimin poetikası” kitabı çapdan çıxıb
27.08.24
Azad Qaradərəli - Alman şərqşünasın hekayələrim haqqında yazdıqları
09.08.24
Milli kino günündə “Tənha insanın monoloqu”
08.08.24
Turan Film Festivalı Laçın şəhərində keçiriləcək
02.08.24
Federiko Qarsia Lorka -  Bu çılpaq bədən at nalları dəyməyən...
12.07.24
Yelisaveta Baqryana - Ah, belə gecələr əzabdır dostum!
11.07.24
Azad Qaradərəlinin əsərlərinin beşinci cildi cap olunub
08.07.24
“Narqız” qısametrajlı animasiya filminin istehsalı davam edir
05.07.24
"Dünya ədəbiyyatı" jurnalının Çeçenistan sayı işıq üzü görüb
03.07.24
“Ulduz” jurnalı oxucuların görüşünə yeni təqdimatda gəlib
02.07.24
Frans Kafka - Hökm
25.06.24
Mədəniyyət Nazirliyi senzura ittihamlarına aydınlıq gətirib
25.06.24
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı Şirvanda kino günlərinə başlayır
22.06.24
Şahid ifadəsi - Zərdüşt Əlizadə yazır...
13.06.24
“Divanü lüğat-it-türk”ün II və III cildləri nəşr olunub
13.06.24
“Ulduz” jurnalının may nömrəsi çap olunub
13.06.24
Azərbaycanda aparıcı teatrların siyahısı təsdiqlənib, işçilərin maaşları artırılıb
05.06.24
Özbəkistanlı şairlərin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub
05.06.24

Qulu Ağsəs haqqında yeni kitab çap edilib

24.05.24
Kino şirkətlərinə yeni imkan: post-prodakşna dəstək
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.