Lilya Brik və əri Osip Maksimoviç gənc Vladimirin poetik istedadını hamıdan hiss eləyibmiş. Çox sonralar bəzi tədqiqatçılar hesab etdilər ki, Mayakovski şöhrətin açarını daim sənət adamlarının toplaşdığı bu evdə tapıb. Heç kəs Vladimirin çap olunmasına razılıq verməyəndə bunu Osip Brik edir və "Şalvarlı bulud” poeması işıq üzü görür. Özü də kitabın ilk səhifəsində Mayakovskinin bu ithafı ilə: "Sənə, Lilya”.

Bu ailə ilə Vladimiri Lilyanın kiçik bacısı Elza (o, sonradan fransız yazıçısı Elza Triole kimi tanındı – red.) tanış eləmişdi, Mayakovski əvvəllər bu qadınla maraqlanır, onun evinə gedib-gəlirmiş.

Bir dəfə Elza bacısıgildə olanda Vladimiri də ora qonaq dəvət edir. Hər şey də elə o nəhs gecədən başlanır...

Lilya - onun əsl adı Lili idi, "Lilya” adını isə ona Mayakovski vermişdi - dəyişkən təbiətli qadın idi; həm kədərli, həm qayğısız, həm şıltaq, həm qürurlu, həm yelbeyin, həm də ağıllı olmağı bacaran idi. Maraqları da tez-tez dəyişirdi: ali məktəbin riyaziyyat bölməsinə daxil olsa da, çox tezliklə marağının sönməsi nəticəsində Lilya incəsənət fakültəsinə sənəd vermiş, sonra baletə meyl etmişdi - hətta məşhur balerinaların birindən dərs almağa başlamışdı.
 
Gənc, subay Lilinin növbəti sevgi romanı hamiləliklə nəticələnəndə o, uşağı saldırmağa məcbur olmuşdu və bundan sonra tale ona övlad bəxş etməmişdi.

Tez təəssürata qapılan, həssas qəlbli Mayakovski bu evdəki diqqət və sevgiyə meyl etməyə bilməzdi. Ömrünün sonunadək də - şəxsi münasibətlərin korlanmasına rəğmən – o, himayədarlarını minnətdarlıqla xatırlamış və hətta vəsiyyət-məktubunda ailə üzvləri arasında Lilya Brikin də adını çəkmişdi.
 
1918-ci ilin may-iyun aylarında Lilya filmə çəkilir. Filmin ssenari müəllifi, həm də qadının tərəf-müqabili Mayakovskinin özü olur. Məhz bu ərəfədə şair sevgilisinə üzərində "LYUB” hərfləri cizilmiş üzük hədiyyə edir, üzüyün iç hissəsində isə "Volodya” ismi olur.

Tezliklə şair Briklərlə birgə yaşamağa başlayır, onların evinə qeydiyyata düşür və sonra da onlarla Peterburqdan Moskvaya köçür. "Liliçka” ilə Mayakovskinin münasibətləri artıq heç kəsə sirr olmur. Hətta bir dəfə hansısa məmur Lilya barədə nalayiq sözlər danışanda Vladimir onun sifətinə yumruq ilişdirib çığırıbmış da: "Lilya Yuryevna mənim arvadımdır, bunu yadınızda saxlayın”.

Vladimirlə tanışlıqlarının üçüncü ilində Lilya ərinə şairi sevdiyini etiraf edir. Qadının dediyinə görə, artıq Osip Briklə ailədəki münasibət ər-arvadlıqdan çıxmış, dostluğa çevrilmişdi. Təbii ki, Osip Brikin də kənarda ailəsinin olması kimsəyə sirr deyildi...

Lilya Brik qocalanda Andrey Voznesenskiyə belə bir etirafda bulunmuşdu: "Biz Osiplə sevişəndə Volodyanı mətbəxin bağlı qapısı arxasında saxlayırdıq. O, çırpınır, bizim yanımıza gəlmək istəyir, qapını cırmaqlayır və ağlayırdı”.

Özü də bu qadın zaman-zaman hamının içərisində Mayakovskini alçaltmağı sevib. Məsələn, öz tanışlarına deyirmiş: "Təsəvvür edirsiniz, Volodya o qədər darıxdırıcıdır ki, hətta qısqanclıq zəminində dava salır” və ya: "Volodya ilə arabaçı arasında nə fərq var? Biri atı idarə edir, o biri qafiyəni”. Şairin hisslərinə gəlincə, görünür, bu, Lilyanı az maraqlandırıb: "Əzab çəkmək Volodyaya xeyirdi, əziyyət çəkəcək və yaxşı şeirlər yazacaq”.

Bir neçə il sonra Mayakovski bu qadına qarşı olan hisslərindən qurtulanda isə yazacaqdı: "Mən indi sevgidən və şüarlardan azadam”.

Nə baş vermişdi? Təbii ki, Lili başqasına aşiq olmuş və bunu Vladimirə açıq şəkildə demişdi. Şair isə sevdiyi qadının yeni romanlarını görməmək üçün başını götürüb Parisə, Londona, Berlinə, Nyu-Yorka qaçırdı. Səfərlərini pulunu isə imkanlı Brik ailəsi verirdi. Eyni zamanda şair də az qazanmırdı və gəlirlərini onlarla bölüşürdü.

Deyilənlətə görə, Lilyanı unutmaq üçün Vladimir çox sayda qadınlarla görüşüb. Bəzən bu, alınırdı da. Şair kiməsə dəlicəsinə vurulurdu.

Mayakovskinin sirli intiharı zamanı Lilya əri ilə xarici səfərdə olub. Şairin ölümqabağı məktubunda bu sətirlər vardı: "Yoldaş hökumət, mənm ailəm - Lilya Brik, anam, bacılarım və Veronika Vitoldovna Polonskyadır. Onlara babat həyat qura bilsən, çox sağ ol”.

Lilya şairin dul qalmış qeyri-rəsmi arvadı hesab olunurub, kitablarını tərtib, redaktə, şərh edib. Mayakovskinin ölümündən sonra onun şeirləri unudulmağa başlayanda qadın "ellər rəhbəri"nə həyəcan dolu məktub göndərmiş və Stalin onun xatirəsinin bərpa olunması ilə bağlı qəti sərəncam vermişdi. Lilya Brik təzyiqlərə məruz qalanda isə "ellər rəhbəri" demişdi: "Mayakovskinin arvadına toxunmayaq”.

Maraqlıdır ki, Lilya da dünyadan intihar etməklə gedib. Dərmanlar, ölümqabağı bir-iki kəlməlik vida məktubu, vəssalam...

Qadının vəsiyyətinə görə, onu xristian qaydası ilə dəfn etməyiblər. Lilya belə istəyib: "Öləndən sonra məni dəfn etməməməyi, külümü küləklərə səpməyi vəsiyyət edirəm. Bilirsiniz niyə? Məni ölümümdən sonra da incitmək, məzarımı təhqir etmək istəyənlər olacaq”. /Rəbiqə Nazimqızı, ann.az/