Sankstrit dilindən tərcümədə, Karma, əməl kimi tərcümə edilir. Qısası, “Nə tökərsən aşına, o da çıxar qarşına” prinsipinə əsaslanır. Bu o deməkdir ki, vaxtilə kimlərəsə etdiyiniz əməlin, qarşınıza nə zamansa çıxması labüddür.
Biz material dünyada yaşayırıq. Ona görə də, etdiklərimizin əvəzi birdən-birə qarşımıza çıxmır. Bəzən illərlə üst-üstə yığılır.
Buddist fəlsəfəsinə görə insan həyata bir neçə dəfə gəlir. Bəzən, digər həyatımızda etdiklərimiz, indiki həyatımızda qarşımıza çıxır. Bunun nə dərəcədə doğru olması sualdır. Amma, buddist fəlsəfəsi insanın bir neçə dəfə dünyaya gəlmə ehtimalının doğruluğuna bizi inandırmaq istəyir.
Demək, Karma- yenidən yaşam anlamına gələ bilər. Qısası karman nədirsə, taleyində elədir.

Belə bir sual yarana bilər.

Taleyi, qisməti dəyişə bilərikmi?
Buddist fəlsəfəsi bu suala “BƏLİ” deyir.

Taleyi necə dəyişmək olar?
Tale, qismət, hər gün, hər yeni fikirdə, düşüncədə, sözdə, hərəkətdə dəyişə bilər. Qismət və karmanın konsepsiyası budur:
Demək, taleyimizi istədiyimiz kimi getməməsində günah özümüzdədir.

Qisməti necə dəyişdirmək olar?

1.    Rejim və düzgün qida.
2.    Bədəni optimal vəziyyətdə saxlamaq üçün edilən fiziki hərəkətlər.
3.    Ruh məşğələləri.

Dua etmək, meditasiya, aqil və müdrik insanları dinləmək də bu silsiləyə aiddir. Ruh məşğələlərinin əsasını özünüdərk, özünüaxtarış təşkil edir. Öz üzərimizdə işləməklə istədiyimiz nəticəni əldə edə bilərik. Ən əvvəl öz gücümüzə inanmalıyıq. Mən bunu edə bilərəm, bacararam deməklə özümüzü, mənimizi təsdiq etmiş oluruq.
Neqativlər beynimizdə bizi məhvə sürükləyən bir yığın fikir töküntüləridir. Onları beynimizdən atmaqla, özümüzdən uzaqlaşdırmaqla gələcəyimizi təmizləmiş oluruq. Keçmişlə yaşamaq gələcəyin qapısını açmağa mane olur.
Mən kiməm? Sualına cavab tapa bildiyiniz zaman, pis karmanı özünüzdən uzaqlaşdırmağa nail olursunuz.
Ruh yolu uzun və çətin yol olsa da, məninizin axtarışı üçün uğurlu və gözəl yoldur.

Qeyd: Düzgün qida, dualar, özünə çəkilmə, özünü dərk, mənin axtarışı, müdrik insanların sözləri ilə ruhunun zənginləşməsi konsepsiyaları öz əksini sufilikdə tapıb. Zəmanəmizdə sufi dünya görüşü ilə bağlı tədqiqat aparan alimlərimiz barmaqla sanılası qədərdir. Mən, Buddist fəlsəfəsi ilə tanış olduqca, buddst fəlsəfəsində əski Sufi, Hürufi fəlsəfəsinin əksini görürəm. Başlanğıcın haradan başlaması əsas şərt deyil. Bütün fəlsəfələrin əsas kodu və açarı insanın özünü dərk etməsi əsasında qurulub. İnsan özünü dərk etdikcə, ətraf aləmi dərk etmiş olur. Bu o demək deyil ki, öz məninin axtarışında mağaralara, təkliyə çəkil. Əsla. Sufizm, öz məninin axtarışında nəfsdən uzaqlaşmağı tövsiyə edir. Bununla bərabər ailənə, cəmiyyətinə yararlı insan olmağı da unutmamağa çağırır. İnsan ruhdan və bədəndən ibarətdir. Biz bədən ehtiyaclarımızı ödəməklə məşğul olduğumuz zaman ruhumuzu unuduruq. Ruhun qidasını özünü axtarış və özünü tapmaqdan ibarətdir. Bunun üçün kifayət qədər ədəbiyyatlar var. Hətta qida belə bu yolda bizlərə əvəzsizdir. Mədəmiz zibilxana deyil ki, istədiyimizi oraya ataq. Yediyimiz qidalar bir başa ruhumuza da qida olmağı bacarmalıdır.
Buddist fəlsəfəsində, bununla bağlı xüsusi rejim cədvəlləri var. Çünki bədənin iş, qida saatları üçün konkret zamanları var.
Əgər qarşınıza öz taleyinizi dəyişməklə bağlı sorğu qoymusunuzsa. Bu yolda usanmadan çalışmalısınız. Qorxunuza qalib gəlməlisiniz. Mən yalnız bu yolda Sizlərə uğur arzulayıram.

Avanqard.net