Hərdən mənə elə gəlir ki, Monqolustanda heç bir hadisə baş vermir. Elə bil ki, bu Monqol qardaşlarımız Rusiya ilə Çinin ortasında sıxılıb qalıblar. Biz bu ölkənin əsas simvolunu öz manatımızda gəzdirsək də, axırıncı dəfə Monqolustan haqqında nə eşitməyim yadıma gəlmir və həmişə də düşünürəm ki, niyə bizdən başqa heç bir dövlət Orxon-Yenisey əlifbasına bu qədər diqqətlə yanaşmır. Təkcə onu bilirəm ki, 90-cı illərdə biz müstəqil olan kimi Monqolların qoxusu burnumuzu vurdu. Hamı əski əlifbamızdan danışmağa başladı. Dalbadal dərgilər, kitablar çıxdı. Biz birinci sinifdə oxuyanda sinifimizdə Orxon-Yenisey əlifbası başlığı altında böyük bir lövhə asılmışdı. Hətta 1993-cü ildə prezidentin 15 mart tarixli 343 nömrəli əmri də var idi. Yazılmışdı ki, Orxon-Yenisey abidələrinin oxunuşunun 100 illiyi ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin yaradılsın.

Sonra birdən nə oldusa bizə dedilər ki, monqolsuz, nə Orxan, nə Yenisey, oturun rus dilinizi oxuyun. Monqollları tupoy-monqol eləyib, bizdən ayırdılar. Mən hələ də başa düşmürəm ki, monqol sözü bizdə nəyə görə aşağılayıcı anlamda işlənir. Bəyin oğurlanması filmində olduğu kimi: “Görəsən, monqol turistlər, monqol dublyonkanı buradan niyə alıb aparırlar?..”

Sonra öyrəndim ki, ruslardan da qabaq Monqolların və Orxon-Yeniseyin fətvasını ərəblər veriblər. Bizim ərazilər ərəb xilafətinin tərkibinə keçən vaxtdan bu mədəniyyət unutdurulub. Yəni bunu mən demirəm, tarixçilərimiz yazır. İndi bu mənzərənin fonunda Yenisey bir 5 manalığın üzərində qalıb, bir də bizim Aqşinin ləqəbində. Və sanki bu gün bizim şair Yenisey o Yeniseyin qisasını almaq üçün götürüb baltanı kökündən vurub. İndi də aləm dəyib bir-birinə. Aqşin, Yeniseyin qisasını alıb. Dünyəvi dövlətin vətəndaşı olaraq qələm dostumun düşüncələrini həmişə bəyənmişəm, amma bu axırıncı yazını doğrudan da Aqşinə yaraşdırmadım. Çünki nə din, nə də dinsizlik başqalarının dəyərlərinə toxunmağa icazə verməz. Aqşin bunu məndən də yaxşı bilir, amma siz də başa düşün ki, bizi əsrlərdir monqol yerinə qoyub dəyərlərimizdən uzaqlaşdırıblar. Dəyəroloji travmamız var. Qoy bizim nəsil də ölsün, yaxşı oalcaq. Nə baş qoşursuz e, Monqoluq da...


Avanqard.net