“Kitablarımdan razıyam” 

60 yaşlı Orxan Pamuk 2006-cı ildə Nobel mükafatı alıb. O İstanbulda doğulub, əvvəlcə memarlıq, sonra isə jurnalistika üzrə təhsil alıb. Onun ilk romanı “Cövdət bəy və oğulları” 1982-ci ildə işıq üzü görüb. 2005-ci ildə türk hökuməti Orxan Pamuka qarşı Türkiyənin insan hüquqlarını pozması ilə bağlı tənqidi fikirlərinə görə məhkəmə iddiası qaldırıb, lakin sonradan iddia ləğv olunub. Hal-hazırda o İstanbulda yaşayır, həmçinin Kolumbiya Univerisitetində (Nyu-York) muqayisəli ədəbiyyatşünaslıq və ədəbi yaradıcılıq fənnindən dərs deyir.

Dünya şöhrətli yazıçının Anna Metcalfla (“The Financial Times”,  Böyük Britaniya) söhbətini təqdim edirik.

-Sizin həyatınızı hansı kitab dəyişib?

-Bu sadəcə bir kitab olmayıb... Dostoyevski, Borxes, Tolstoy, Mann, Kalvino, Nabokov bütünlükdə mənim həyatımı dəyişdirən yazıçılardır.

-Yazıçı olacağınızı nə vaxt anladınız?

- Bunu planlaşdırmamışdım. 7 yaşım olanda, daha sonra 22 yaşımda, qohumlarım rəssam olacağımı düşünürdülər. Fəqət, gözlənilmədən içimdə bir səs ortaya çıxdı və mən roman yazmağa başladım. Daha sonra əməyimin nəticəsi olaraq “Cövdet bəy və oğulları” (1982) ortaya çıxdı.

-Yazıçı kimi iş gününüz necə keçir?

- Səhər tezdən 13:00- a qədər elektron poçtuma baxmıram, qəzet oxumuram, internetə də girmirəm. Hər səhər 7 də oyanıram, tərəvəz yeyirəm, çay, yaxud kofe içirəm və bir gün əvvəl yazdıqlarımın alınıb alınmadığına nəzər yetirirəm. Daha sonra duş qəbul edirəm və günorta 13:00-a qədər yazmağa davam edirəm. Daha sonra mənə gələn məktubları oxuyub cavab yazıram, bunun ardınca günorta saat 3-dən axşam saat 8-ə qədər kitablar üzərində işləyirəm. Daha sonra isə insanlarla görüşürəm.

- Sizdə yazmaq, ən yaxşı harda alınır?

- Evim elə kabinetimdən ibarətdir, orda yatmaq üçün lap kiçik bir yer var. Yazanda gərək təbiətə, ya da küçəyə tamaşa edə biləcəyim bir yerdə oturam. Kənardan əsl həyata baxanda, hər şeyi romantik əhval-ruhiyyədə təsəvvür edə bilirəm.

- Kitablarınız üçün material toplayarkən, nə kimi qeyri-adi hərəkətlərə yol veribsiniz?

- “Məsumiyyət muzeyi”ni (2008) yazanda İstanbulda həqiqi materiallardan ibarət muzey açdım. Muzey üçün bütün eksponatları özüm toplamışam.

- Kiminlə birlikdə yeməyə dəvət olunmaq istərdiniz?

- Qarsiya Markeslə... Ya da Borxeslə və ya Dostoyevski ilə... Bir də dünyanın ən cazibədar və ağıllı qadını ilə.

- Nədən qorxursunuz?

- Mütəşəkkil amansızlıq və əvvəlcədən planlaşdırılmış davalardan.

- Gecələr ən çox nəyə görə yuxusuz qalırsınız?

- Mən atama oxşamışam, eynilə onun kimi gecənin bir vaxtında qəflətən oyanıram. Amma bu mənim xoşuma gəlir. Belə məqamlarda birdən-birə insanları və öz həyatımı başqa cür qavramağa başlayıram.

- Həyatınızda nəyi dəyişdirmək istərdiniz?

- Səbirsizlikdən, qıcıqlanmalardan, əhvalımın korlanmasından və qəfil əsəb partlayışlarından canımı xilas edəcək bir həb kəşf olunsaydı sevinərdim.Fəqət bu baş versəydi romanlarımı yaza bilməzdim, rəsm çəkə bilməzdim.

- Sizcə hələ də yazmadığınız bir kitab varmı?

- Kitablarımdan razıyam. Hansısa kitabı yazmadığıma təəssüflənmək isə, həyatımın belə cərəyan etməsinə, bu dildə danışmağıma və indiki kimi düşünməyimə təəssüflənmək kimidir.

- Sizin kitablarınız 40 dan çox dilə tərcümə olunub və yüzdən çox ölkədə satılır. Müəllifin məşhurluğu sərhədləri keçəndə o beynəlxalq önəm qazanır, siz də bir növ moizəçiyə çevrilibsinizmi? Siz ideyalarınızı yayırsınız?

- Mən şəxsən özümə bunu arzulamıram, amma heç bir siyasi stabilliyin olmadığı ölkədə beynəlxalq tanınmışlıq da insanı siyasi fiqura çevirir. Fərqi yoxdur, sən bu rolu oynamaq istəyirsən, ya yox.

- Sizin ideyalarınız nədən ibarətdir? Nələri yaymaq istəyirsiniz?

- Mənim ideyalarım siyasi deyil, ədəbidir. Mən fiziki şəxsəm. Sadəcə yaxşı romanlar yazmaq istəyirəm. Mənim dinim - ədəbiyyatdır və daha dəqiqi roman sənətidir. Mən bütövlükdə romançıyam, hətta deyərdim, həyatı özünəməxsus şəkildə görən sənətkaram. Lakin, “beynəlxalq” şöhrətim ucbatından istəsəm də istəməsəm də siyasi fiqura çevrilmişəm. Amma dini bir vəzifə olan moizəçiyə çevrilmək mənlik deyil.

/Çeviri: Namiq Hüseynli, qaynar.info/