Martın 1-də Milli Kitab Mükafatının (MKM) “20-liy”i (“Uzun siyahı”) təqdim olundu. Ardınca “Uzun siyahı”ya düşməyən müəlliflərdən bir neçəsinin şikayət və narazılığı eşidilməyə başladı.  Mükafata təqdim olunan əsərinin oxunmamasını iddia edən də vardı, layiq ola-ola kənarda qaldığı fikrini irəli sürən də. Artıq iddialı şikayətlərlə bağlı MKM-də Apelyasiya Şurası yaradılıb.

- Bu il Milli Kitab Mükafatının “Uzun siyahı”sı elan olunandan sonra bir neçə narazı insan şikayətlə bizə müraciət etdilər. Şikayətləri onunla əlaqələndirirəm ki, bu dəfə mükafata ötən illərə baxanda daha çox müəllif əsər göndərmişdi. Ümumiyyətlə, gənc yazarların sayı daha çox idi. Biz təbii ki, bu fakta sevinirik. Əsas məqsədimiz odur ki, bu layihə tam şəffaf və aydın formada keçsin. Mümkün qədər şəffaflığı təmin etməyə çalışırıq. Narazılar varsa, o insanların daha yaxınına gedib şikayətlərini dinləməyə hazırıq. 

Bu məqsədlə Apelyasiya Şurası yaratdıq. Çox güman ki, gələn həftə qurum öz yığıncağını keçirəcək. Dəqiq vaxt hələ ona görə təyin edə bilmirik ki, beş ekspert öz aralarında danışıb razılığa gəlməli, vaxtı təyin etməlidirlər. Hazırda danışıq gedir. Gələn həftə, çox güman ki, həftənin birinci günü Apelyasiya Şurası toplanacaq. Bununla bağlı öncədən mətbuata məlumat verəcəyik. Açıq keçirilən Apelyasiya Şurasında beş ekspert, təşkilat komitəsi və dəvət etdiyimiz yazıçılar olacaq. 

Apelyasiya Şurasında müəyyən bir vaxt təyin olunacaq, tutaq ki, iyirmi dəqiqə. Bu vaxt ərzində şikayətçi müəlliflərə şərait yaradılacaq ki, öz iradlarını, narazılıqlarını təqdim edə bilsinlər. Ekspertlər Şurası da onları dinlədikdən sonra öz rəyini bildirəcək. Belə bir diskussiya formasında şikayətlər dinləniləcək. Kimsə şikayətlə müraciət edibsə, onun əsəri keçəcək fikri mütləq deyil. 

- Ekspertlər şurasında və münsiflərdə heç bir dəyişiklik olmayacaq. Açıq prosesin sonunda vəziyyət necə olacaq, hansı nəticəyə gəlinəcək - bunu indidən demək mümkün deyil. 

- Həqiqətən “20-liy”ə layiq əsər varsa, ekspertlər onu seçməyibsə, o, siyahıya əlavə olunacaq. Hərçənd indidən nəyisə iddia eləmək mümkün deyil. Mənim şəxsən ekspertlərə heç bir iradım yoxdur. Bu insanlara inanıram və hesab edirəm ki, onlar Azərbaycan ədəbiyyatını dərindən bilən insanlardır. İndiyə qədər öz işlərini ədalətlə görüblər. 

Həm də apelyasiyada ekspertlər şurası təmsil olunacaq ki, seçdikləri müəlliflərlə bağlı seçim prinsiplərini əsaslandırsınlar. Yəni niyə və hansı səbəbdən bu müəllifləri seçiblər sualına cavab versinlər. Əgər deyirlərsə ki, filan əsər “20-lik”də olmamalı idi, qoy mətbuat və yazıçılar qarşısında fikirlərini əsaslandırsınlar. 

- Bu müəlliflərin sayı beş, ya altıdır... 

- Hər il şikayətlər eyni səpgidə olur. Ya deyirlər, “əsərim oxunmayıb”, ya da deyirlər, “oxuyublar, amma düzgün qiymət verməyiblər, düzgün seçim olsaydı mən qalib olardım”. Bu il də demək olar eyni məzmundur. Bunları təbii qarşılayır və dəstəkləyirik. Biz istəyirik ki, yazıçılarımız daima ambisiyalı olsunlar, öz fikirlərini, əsərlərini müdafiə edə bilsinlər. 

- Biz “20-liy”ə düşən əsərlərin heç birini ordan çıxarmağı düşünmürük, əsərlər seçilibsə, deməli, layiqdir. Amma bəzi müəllifləri əlavə eləmək ehtimalı var.  O zaman siyahı “25-lik” və ya “30-luq” ola bilər. Təkrar deyirəm, bunu indidən demək mümkün deyil, çünki hələ Apelyasiya Şurasının iclası olmayıb. Olsun, sonra nəticələri hər birimiz bilərik. 

- Söhbət bir ekspertdən gedir, həmin adam bir neçə müəllifin əsərini oxumayıb. Digərləri bu əsərləri oxuyublar və səs veriblər. Belə çıxır ki, əsərlərə görə 80 faiz səs toplanıb. Bu hallar ola bilər, mən heç kəsə zəmanət verə bilmərəm ki, həqiqətən filan əsəri oxuyub, ya yox. Bu ilk növbədə onların vicdanından asılıdır. Biz var gücümüzü sərf edirik ki, qüsurlar olmasın, varsa onları aradan qaldıraq. Əgər doğrudan səhv buraxılıbsa, onu mütləq düzəltmək lazımdır. Hər kəsin haqqı var ki, öz iradını, sözünü, rəyini desin. Mən həmişə ədalətin tərəfindəyəm. 

- Bu, yalnız mənim qərarımdan asılıdır. Həm də mükafat mənim çox vaxtımı alır. Bu vaxtı öz şəxsi işlərimə, ilk növbədə “Əli və Nino” kitab şəbəkəsinə sərf edə bilərdim. Hər il özümə sual verirəm ki, bu prosesi davam etdirim, ya yox? 

Mükafatın dayanmasına gənclərlə ekspertlərin söz-söhbəti səbəb ola bilməz. Digər tərəfdən sevinirəm, bütün bu söz-söhbətlər göstərir ki, bizim layihəmiz açıq və şəffafdır. İndiyədək sübut etmişik ki, layihə heç nəyə baxmadan davam edib. Gələcəkdə necə olacaq, bu, çətin sualdır. 

- İnanmıram elə bir hal olsun, həm də ekspertlər cəmiyyətdə müəyyən bir nüfuza, ada sahib insanlardır. İnanmaram ki, onlar cəmiyyətdə öz adlarına belə bir ləkə gətirsinlər. Cəmiyyətimiz çox kiçik, yazıçıların çevrəsi çox dardır. Əgər dediyiniz hal olsaydı, o dəqiqə hər kəs xəbər tutardı... 

- Ekspertlər özləri mənə bu il müraciət etdilər ki, növbəti il ekspertlər şurası başqa bir komandadan təşkil edilsin. Bununla bağlı hələlik heç bir düşüncəm, qərarım yoxdur. Həm də bilinmir gələn il mükafat olacaq, ya yox. 

İndiyə qədər ekspertlərdən heç bir şikayət olmurdu, şikayətlər yalnız münsiflərdən gəlirdi. Necə oldu, iki il bundan öncəyə qədər ekspertlərdən narazılıq yox idi, onlar düzgün seçim edirdilər, amma indi vəziyyət tərsinədir? Hesab edirəm ki, hazırkı ekspertlər komandası çox yaxşı işləyir və mən onların işindən razıyam. 

- Daha hay-küylü söhbətlər “10-luq” seçiləndə olacaq. Hesab edin ki, 241 əsərdən üç müəllif qalib olacaq. 238 əsər müəllifi qıraqda qalacaq və siz hesab edirsiniz onlar deyəcək ki, seçim düzgün idi? Təbii ki, əksini deməyə çalışacaqlar. Gün ərzində mənə 15-dən çox zəng gəlir, mən də çox yoruluram. Apelyasiyaya şikayəti vermək istəmirlər, amma vaxt tapıb mənə zəng edirlər ki, şikayətlərini desinlər. Bəzən mənə gecə zəng vurub şikayətlərini bildirir, hətta təhqir edirlər, xoş olmayan sözlər deyirlər. Bu, düzgün deyil. Xahiş edirəm, normal və mədəni formada iradlarını bildirsinlər. İrad bildirmək onların haqqıdır, daha aqressiv formada yox. 

- Demirəm ki, mükafat ancaq gənclər üçündür, amma gənclərin üstün təmsilçiliyi məni çox sevindirir. Bizdə heç bir ayrı-seçkilik yoxdur, mükafat hər kəsindir. Mən o fikirdəyəm ki, gənclərin çoxluğu vəziyyəti bir az gərginləşdirir. Mükafatın müsbət cəhəti odur ki, hər kəs öz iradını bildirə bilir, hər kəsin səsi eşidilir. 

- Həm də bir növ adı tanınan və tanınmayan gənclər üçün bu, yaxşı bir “piar” rolunu oynayır. Eyni zamanda MKM yaxşı meydandır ki, çıxıb özlərini təqdim edə bilir və tanınırlar. Onların irad tutması da yaxşı haldır. Çox istəyirəm ki, gəncliyimiz iradəli və mübariz olsun. 

- Bunu bəzən bizə deyirlər, amma inanın ki, belə bir “piar”a ehtiyacımız yoxdur. Bütün bunlara baxmayaraq belə fikirlərin səslənməsini də normal qarşılayırıq. /teleqraf.com/