Kənan Hacı “Yağ kimi ” romanından danışır - MÜSAHİBƏ
30.11.99

“Müəllifin kitabı” layihəsinin suallarını ilk dəfə olaraq yazar Kənan Hacı cavablandırır. Onunla “Yağ kimi” kitabı haqqında söhbətimizi təqdim edirik. 


“Roman bumu yaşanır, deyən yazarlar özləri də roman yazır” 


-Nəyə görə “Yağ kimi”?

-Bu sualı bir neçə dəfə mənə veriblər. Əsəri yazmamışdan əvvəl nəsə bir detal axtarırdım. Bu romanın qəhrəmanı həyatda öz yerini tapmayan bir insandı, yəni lazım olduğu yerdə yox, lazım olmadığı yerdə olan bir adamdır. Və o, məşhurlaşmağın yolunu tapa bilmir. Əsas məqsədi məşhurlaşmaqdır. Haqqı olmadığı halda məşhurlaşmaq istəyən bir adamdır. Bütün mümkün variantları əldən çıxardıqdan sonra bu adam düşünür ki, “Yağ kimi” verlişinə çıxmaqla məşhurlaşsın. O vaxtı da bu veriliş çox populyar idi. Sözün açığı,məndə o verilişə qarşı aqressiya var idi. Amma indi hesab edirəm ki, bu düzgün deyil. Yəni normal, öz tamaşaçı kontingenti olan bir proqram idi. Mən də düşündüm ki, bu ad daha uyğundur. Əsərin adı belə alınmamamlı idi. Başqa variantlar var idi, son anda dəyişib “Yağ kimi” elədim. Seymur Baycan bir dəfə dedi ki, sən narahat olma, romanın adına görə satılacaq. Əslində əsərin adını satılmaq məqsədilə o cür qoymamışdım. 


-Kitabın yazılma səbəblərindən danışardınız.

-Bu mövzu bir neçə il idi ki, məni düşündürürdü, yazmaq istəyirdim. “Qanun” nəşriyyatı “Ən yeni ədəbiyyat” seriyasıyla kitab nəşrinə başlayanda fikirləşdim ki, bir özümü sınayım. Amma ondan əvvəl “Çəhrayı qan”ı yazmşdım və o roman məhdud tirajla kitab kimi çıxmışdı. O əsər Qarabağ döyüşlərində iştirak etmiş bir qızın taleyi haqqında yazılıb. Yeri gəlmişkən, o romanın yenidən nəşri haqqında fikirləşirəm. Çünki o kitabı çox adam məndən istəyir, amma təəssüf ki, nə satışda, nə də özümdə qalmayıb. Nəşriyyatın direktoru Şahbaz bəylə söhbətimiz oldu, dedi ki, nəsə yazım. Oturdum, cəmi 3 ay ərzində “Yağ kimi”ni yazdım və “Qanun” nəşriyyatına təqdim elədim. Şahbaz bəy də verdiyi sözə əməl elədi və roman çap olundu. 


-İstədiklərinizi yaza bildinizmi?

-Hesab edirəm ki, yaza bilməmişəm, qismən yaza bilmişəm, tam mənada yox. İndi növbəti bir əsər var, çalışacam cəmiyyətə ötürmək istədiyim mesajı o əsərdə tam mənada çatdıra bilim. Sadəcə, vaxt azlığından o əsər hələ ki, yarımçıq qalıb. 


Student demək olar ki, özüməm

-Ordakı obrazlardan danışaq, kimdi Student və Camış Abdulla?

-Camış Abdulla ümumiləşdirilmiş obrazdır. Ədəbi mühitdə, ədəbiyyatın ətrafında fırlanan, ədəbiyatın içinə girə bilməyən adamlar ki, var, istedaddan məhrum adamlardan söhbət gedir, bu adamların ümumiləşmiş tipik bir obrazıdır. O ki, qaldı Studentə.. Hər bir yazıçı müəyyən mənada demək olar ki, özünü yazır. Özünü yazmayan yazıçı yoxdur. Floberdən “Madam Bovari” əsəri haqda soruşanda baxmayaraq ki, əsərin qəhrəmanı qadındır, demişdi ki, Madam Bovari mən özüməm. Student demək olar ki, özüməm. 



-Gündəlik həyatda romanınızın qərəmanlarına rast gəlirsinizmi? Romanın qəhrəmanları sizin taleyinizə nə qədər yaxındır? 

-Yaxşı sualdır. Hər bir adam ədəbi mühitə düşəndə bir az özünü xam kimi aparır. Tam mənada insanları tanıya bilmirsən. Tanıdığın imzalar mətbuatdan, televiziyadan çox cazibədar görünürlər. 
Amma mühitin içinə düşəndə onları şəxsən tanıyırsan, onların yaxşı və pis cəhətlərini, cəmiyyətə xeyirli və zərərli olmasını, yəni bütün cəhətlərini hərtərəfli öyrənirsən, onda xəyalındakı ideal şair, yazıçı obrazı, yazıçı mifi dağılır. Baxıb görürsən ki, bunlar milyonlarla adi insanlardan istedad istisna olmaqla, heç nəylə fərqlənmirlər. 
Həmin əsər də o mühitin bəhrəsidir. Romanın istehza hədəfi istedadlılardan daha çox istedadsızlar, qrafomanlardır. 


-Nəyə görə insanlar, elə “Yağ kimi”nin qəhramanı Camış Abdulla da xoşbəxt və ya bədbəxt olduqlarının fərqində deyillər?

-Bu, birbaşa cəmiyyətin problemidir. Camış Abdulla kimilər cəmiyyətdən baş çıxara bilməyən insanlardır. Əslində xoşbəxtlik və ya bədbəxtlik nisbi anlayışlardır. Deyim ki, bütün zamanlarda belə insanlar olub. Bunun ən dahiyanə nümunəsini Servantes yaradıb. Don Kixot konkret tarixi şəraitlə əlaqədar olaraq İspaniya üçün nə qədər tipikdirsə, bir o qədər də bəşəri səciyyə daşıyır. Don Kixot da həyati hədəfləri düzgün seçməyən bir adamdır və ona görə də həmişə gülüş hədəfinə çevrilirdi. Dünya yaranandan özünü tapa bilməyən insanlar olub. Bir ömür yaşayıb dünyadan gediblər, amma özlərini tapa bilməyiblər və yaxud özlərini tam mənada realizə edə bilməyiblər. Öz yerini tapa bilməyən insanlar bütün əsrlər boyu olub, indi də var, bundan sonra da olacaq. Bu adamlar natamam insanlardır. Görünür, yaradılışdan onlar belə yaranıblar. 


-Son vaxtlar yazılan romanlardan hansını bəyənirsiniz?

-Son zamanlar deyirlər ki, roman bumu yaşanır. Bunu deyən adamlar özləri də roman yazırlar. Bu, çox müsbət haldır, bundan qorxmaq lazım deyil. Zaman keçdikcə bu əsərlər ələkdən keçəcək, hansı yaşamaq hüququ qazanacaq, hansı yox, bu zamanın işidir. Ədəbi meyarlara cavab verən əsərlər ədəbiyyatda qalacaq. Bu, sözsüzdür. O ki, qaldı son zamanlar yazılan romanlara, mən Qan Turalının “Mustafa”, Şərif Ağayarın “Haramı”, bir də Seymur Baycanın “Quqark” romanlarını son dövr Azərbaycan ədəbiyyatında yaranan ən ciddi əsərlərdən hesab edirəm. Hesab edirəm ki, bu əsərlər öz qiymətini alacaq. 

Səxavət Sahil, Nota.az

Yenililklər
05.11.24
Azərbaycanlı alim Özbəkistanın Milli televiziya  kanalının məşhur “Shirchoy” verilişinin qonağı olub
29.10.24
Kinonun işğala dirənişi - İstanbulda müzakirə
19.10.24
Bədirxan Əhmədlinin “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” 3 cildlik kitabı çap olunub
15.10.24
Cəfər Cabbarlı Mükafatı təqdim olunub
15.10.24
Füzulinin həyat və yaradıcılığının tədrisinə dair yeni kitab nəşr olunub
11.10.24
Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatının adı açıqlanıb
10.10.24
XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalının bağlanış mərasimi keçirildi
09.10.24
Mikayıl Azaflının “Haqq aşığı yaranıbdı qəm çəkə” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Asif Rüstəmlinin “Cəmo bəy Cəbrayılbəyli: həyatı və bədii yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
09.10.24
Anar Məcidzadə - Nə yaltaqlıq elə, nə quyruq bula...
03.10.24
Azərbaycan dastanlarınıın folklor semantikası
27.09.24
“Əta Tərzibaşı Kərkükün milli tədqiqatçısı” adlı kitabın təqdimatı olub
27.09.24
Lütviyyə Əsgərzadənin “Şeyx Məhəmməd Rasizadə” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
“Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” jurnalının növbəti sayı çap olunub
27.09.24
Vaqif Yusiflinin “Məmməd Araz dünyası” kitabı işıq üzü görüb
27.09.24
Azad Qaradərəli - Kədərli yazların doğurduğu sevinc
09.09.24
Azərbaycan yazıçısının kitabı Təbrizdə nəşr olunub
09.09.24
“Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. Nəşr edilməmiş əlyazmaları”  kitabı nəşr edilib
09.09.24
Venesiya Film Festivalında “Qızıl Şir” mükafatının qalibi məlum olub
08.09.24
Venesiya Film Festivalında Azərbaycan filmləri nümayiş olunub
07.09.24
Şərqşünaslıq İnstitutunda “Əhməd Nədimin poetikası” kitabı çapdan çıxıb
27.08.24
Azad Qaradərəli - Alman şərqşünasın hekayələrim haqqında yazdıqları
09.08.24
Milli kino günündə “Tənha insanın monoloqu”
08.08.24
Turan Film Festivalı Laçın şəhərində keçiriləcək
02.08.24
Federiko Qarsia Lorka -  Bu çılpaq bədən at nalları dəyməyən...
12.07.24
Yelisaveta Baqryana - Ah, belə gecələr əzabdır dostum!
11.07.24
Azad Qaradərəlinin əsərlərinin beşinci cildi cap olunub
08.07.24
“Narqız” qısametrajlı animasiya filminin istehsalı davam edir
05.07.24
"Dünya ədəbiyyatı" jurnalının Çeçenistan sayı işıq üzü görüb
03.07.24
“Ulduz” jurnalı oxucuların görüşünə yeni təqdimatda gəlib
02.07.24
Frans Kafka - Hökm
25.06.24
Mədəniyyət Nazirliyi senzura ittihamlarına aydınlıq gətirib
25.06.24
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı Şirvanda kino günlərinə başlayır
22.06.24
Şahid ifadəsi - Zərdüşt Əlizadə yazır...
13.06.24
“Divanü lüğat-it-türk”ün II və III cildləri nəşr olunub
13.06.24
“Ulduz” jurnalının may nömrəsi çap olunub
13.06.24
Azərbaycanda aparıcı teatrların siyahısı təsdiqlənib, işçilərin maaşları artırılıb
05.06.24
Özbəkistanlı şairlərin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub
05.06.24

Qulu Ağsəs haqqında yeni kitab çap edilib

24.05.24
Kino şirkətlərinə yeni imkan: post-prodakşna dəstək
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.