TURAN YAXŞILIĞIN TƏRƏFDARIDIR. “TÜRK DÜNYASI RƏQƏMSAL VƏTƏNDAŞLIQ LAYİHƏSİ”

Prof. Alpaslan Ceylan bəy Qırğızıstan-Türkiyə “Manas” Universitetinin rektoru vəzifəsini icra etməsindən uzun zaman keçməmişdir. Covid epidemiyasının təsir dairəsinin məhdudlaşdırılmasına cavab olaraq, bu qısa müddətdə professorumuzun “Bir universitetdən başqa” şüarında “başqa” sözünün mənasını anlamağa başladıq. 25 il ərzində universitetimiz fiziki infrastruktur və institusionalizasiya baxımından xeyli irəliləyiş əldə etsə də, bütün Qırğızıstanı və Türk Dünyasını əhatə edən, universitetdən başqa digər qurumları koordinasiya edən, əməkdaşlıq və qardaşlıq hüquqlarını inkişaf etdirən fəaliyyətlər baxımından zəif qalmışdır.

Dünən (28 May 2021) təqdim olunan “Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsi” bütün Türk dünyasını əhatə etmək və qardaşlıq hüquqlarını inkişaf etdirmək üçün ən vacib fəaliyyətlərdən biri olaraq başladı. Prof.  Erdal Bay və Dos.  Oktay Özgülün hazırladığı layihənin təqdimat iclasında 71 universitetin rektoru iştirak edərək həyəcanlarını dilə gətirdilər. Layihə uzunmüddətli və açıq fəaliyyətlərin birincisidir. “Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsi” Türk dünyası vətəndaşlarının bir-birlərini daha yaxından tanımaları üçün, həmin müfrədatın Türk dünyasının universitetlərində, bütün Türk dünyasını əhatə edəcək rəqəmsal platformada tədris edilməsini özünə məqsəd qoymuşdur. Bu dərsdə fikir öndərləri öz təcrübə sahələri ilə əlaqədar bütün mövzuları Türk dünyasına izah edə biləcəklər. Beləliklə, Türk dünyasının ən böyük əskik cəhəti olan “bənzərliklərimizi tanıma” istiqamətində əhəmiyyətli bir addım atılmış olacaq. Oktyabr ayında Qırğızıstan-Türkiyə “Manas” Universitetlərinin toplantısında layihənin imzası atılacaq.

Hər hansı bir mövzudakı fərqliliyi qabartmaq, bölünməyə, dağılmağa və bir-birindən uzaqlaşmağa səbəb olur. Bu səbəbdən birliyinizi və ondan qaynaqlanan gücünüzü istəməyənlər davamlı olaraq fərqliliyi qabardırlar. Sovet İttifaqı Türk dünyasında yazılı dilləri yaradarkən, tayfaların ən ucqar ləhcələrini əsas götürmüşdülər. Əlifbalara fərqli hərflər qoydular və ləhcələr üzərində araşdırmalar apardılar. Ləhcələrin ortaq xüsusiyyətlərini üzə çıxaracaq tarixi cəhətləri arxa plana keçirilir. Çünki Sovetlərin əsas məqsədi böyük türk dünyasını bir-birindən ayırmaq və birliyi dağıtmaq idi. Buna müəyyən qədər nail oldular.

Yenə də hər hansı bir mövzuda; fikir ortaqlığı və bənzərliklər birlik və bərabərliyi əmələ gətirir. Madəm ki eyni dəyərlərə sahibsəniz, dünyagörüşünüz ortaqdırsa, nəyin uğrunda mübarizə aparırsınız? Güc birlikdədir, tək əldən səs çıxmaz. Birlikdən gələn güclə daha çox insan əmin-amanlıq içində olacaq, mənəvi zənginliklər daha çox insana çatdırılacaq, sülh möhkəmlənəcək, rifah səviyyəsi yüksələcək.

Ortaq tarixiniz, ortaq mədəni dəyərləriniz, ortaq inanclarınız var və bu ortaqlıqlardan fərqində deyilik. Bu gün Türk dünyasında baş verənlər tam olaraq bunu göstərir. “Gəl tanış olaq” başlıqlı məqaləmdə elmi layihənin nəticəsi ilə mövzuya münasibət bildirmişəm; Dedim ki, “dəyərlərimiz 95% ortaqdır,  hətta 5% -imiz bu ortaqlığın fərqində deyilik”.

“Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsi” eyni dəyərlərimizin qarşılıqlı tanınmasını artırmağa başlamışdır. Başlanğıcda 71, bir neçə ildən sonra Türk dünyasının bütün universitetlərinin iştirakı ilə genişləndiriləcək layihə, Qaspıralı İsmayılın “Dildə, fikirdə və işdə birlik” şüarında olduğu kimi, bəlkə də ən vacib çatışmazlıqlarımızı dolduracaq, Türk dünyasının böyük birliyini təmin edəcək bir addımdır. Ancaq bu addım olduqca böyüyəcək və bütün Türk dünyasına yayılacaqdır. Su axar, yerini tapar...

Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlığı tətbiq edir

Türk Dünyası Universitetləri, Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsinin əməkdaşlıq protokolunu imzalamaq üçün toplandılar.

Qırğızıstan-Türk Manas Universitetinin təşkil etdiyi onlayn proqramla bir araya gələn Türk dünyasından 71 universitetin rektoru; Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsi çərçivəsində planlaşdırılan fəaliyyətlərin səmərəli həyata keçirilməsi üçün əməkdaşlıq protokolu imzaladılar.

Türk dünyasında ortaq məxrəcdə fəaliyyət göstərən layihə

Ev sahibi Qırğızıstan-Türkiyə Manas Universitetinin rektoru Prof. Alpaslan Ceylan mərasimin açılış nitqində Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın “ailə məclisi” ifadəsini vurğulayaraq, Türk dünyası universitetlərinin rektorlarının böyük bir ailənin dəyərli üzvləri olduğunu və onlayn görüşlə Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsinin həyata keçirilməsi üçün ailə üzvlərinin fikirlərini almağı planlaşdırdıqlarını söylədi.

Rektor Prof. Alpaslan Ceylan, “Bölünmələrə baxmayaraq, ərazi baxımından bir inteqrasiya olmasa da, oxşar və bənzər cəhətləri olan Türklərin təhsil, mədəniyyət, tarix və iqtisadiyyat kimi sahələrdə ortaq məxrəcdə hərəkət etmələri çox vacib olduğunu qeyd elədi.

Bu mənada, duyğusal bir fikrə sahib olmadan ortaq bir məxrəcdə fəaliyyət göstərmək qabiliyyətini inkişaf etdirmək üçün dil, tarix, təhsil və iqtisadiyyat sahələrində körpü qurmaq lazımdır. İsmail Qaspıralının “Dildə, işdə və fikirdə birlik” şüarı bu nöqtədə çox vacibdir.

Bunlara əlavə olaraq, Türk dünyasındakı güclü bir əlaqənin XXI əsrdə bütün siyasi tarazlıqlara təsir edəcəyi aşikardır. Türk Dünyasında Rəqəmsal Vətəndaşlıq layihəsinin ideyası, Türk dünyasında ortaq bir məxrəcdə hərəkət etmə qabiliyyətinin inkişafına töhfə vermək üçün ortaya çıxdığını söylədi.”

Əməkdaşlıq protokolunun imzalanma mərasiminə qatılan rektorlar layihəni bütün gücləri ilə dəstəkləyəcəklərini və universitetlərinin planlanan işləri yerinə yetirmək üçün dərhal hərəkətə keçəcəklərini bildirdilər. İclasın rektorlar səviyyəsində reallaşdırılan protokol imzalama mərasimi olduğunu qeyd edən rektorlar, “bir universitetdən başqa” sözünü şüar olaraq seçən Qırğızıstan-Türk Manas Universitetinin Türk dünyasının inkişaf mühərriki olmağa davam etdiyinə dair fikirlərini dilə gətirdilər.

Rəqəmsal Türk dünyası vətəndaşlıq dərsi

Layihə koordinatorlarından biri Prof. Erdal Bay və Dos. Oktay Özgül, Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq dərsinin layihə daxilində universitetlərdə seçmə dərs olaraq tədris ediləcəyini və dərslərin hər semestrdə distant təhsil olaraq fərqli bir universitet tərəfindən keçiriləcəyini bildirdi.

Tələbələrin dərslərdə Türk dünyası alimləri və fikir liderlərinin bilik və təcrübələrindən faydalanacaqları barədə məlumat verən layihə koordinatorları, tələbələrdən Türk dünyasının problemləri üçün həlli yolları təklif edəcəklərini söylədilər. Layihəyə görə, müvəffəq olan tələbələr arasından seçiləcəklər “Farabi” kimi “elm düşərgələrində” iştirak edə biləcəklər.

Tələbələr üçün Türk dünyası vətəndaşlıq pasportu

Layihənin əsas elementlərindən biri də Türk dünyasından gələn tələbələrin “Türk Dünyası Vətəndaşlıq Pasportu” ilə  təhsil ala bilməsidir. Beləliklə, Türk dünyası tələbələri ortaq pasporta sahib olacaqlar.

İctimai tədbirlər

Layihə çərçivəsində yaradılan müfrədat və vəsaitlər, gənclərin təhsili baxımından Türk dünyası vətəndaşlarına da təqdim ediləcəkdir. Beləliklə, Türk dünyası haqqında elmi və ictimai şüur formalaşacaqdır.

Türk dünyası rəqəmsal vətəndaşlıq simpoziumu

Türk Dünyası Rəqəmsal Vətəndaşlıq Layihəsinin tərəfdaşları olan universitetlərin idarəçiləri və nümayəndələri, 2021-ci ilin oktyabr ayında Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə fəaliyyət göstərən Qırğızıstan-Türkiyə Manas Universitetində keçiriləcək simpoziuma qatılaraq, layihə ilə bağlı fikirlər səsləndirəcəklər.