Antonio Ferrara - Çay – Futbol Meydançasıdır I
04.10.18
Antonio Ferrara 1957-ci ildə Napoli yaxınlığındakı Porticidə doğulub, Novarada yaşayır və işləyir. Bədii tədqiqatlar üzrə təhsil almış, yetkinlik yaşına çatmayanlar üçün yaşayış birliyində yeddi il çalışmış, orada balacaların xəyallarına qatılmağı, özünə heç vaxt həddən artıq ciddiliklə yanaşmamağı təlqin etmişdir. Məktəblərdə, kitabxanalarda, mədəni birliklərdə və ətraf evlərdə uşaqlar və böyüklər üçün illyustrasiya və yaradıcı yazı seminarları təşkil edir. Uşaqlar üçün çoxlu sayda kitabların, - Qəlyanaltıya ərəb çörəyi, Putsillo - centlmenin pişiyi, Mən pis idim, Divarı döyün: kitab həyatınızı xilas edəndə, Bəzi güllər kölgədədir, 80 mil, Heç bircə gün də yox - və digər maraqlı əsərlərin, kitablarına çəkdiyi bir çox orijinal illyustrasiyaların müəllifidir...
Harada öyrənsən də, yalnız sevdiyin şəxsdən öyrən
Y.P.Ekkermann
Sevinc və kədər dolu Tatyanaya
ÇAY – FUTBOL MEYDANÇASIDIR
Bir
Yaşıl jalüzlü evin qarşısındakı küçədə ara-sıra təbil səsləri eşidirdim. Oradan bara yollanmaqdan ötrü keçib gedirdim və oxumağı bacarmasam da, barın qarşısında özümü elə göstərirdim ki, guya oxuyuram. Əlimdə kitab ucadan danışırdım, danışır və əl hərəkətləri edirdim, əl-qolumu ora–bura elə atırdım ki, sözlər də bəs etmirdi. Özümü elə göstərirdim ki, guya kitabdan oxuyuram, oradakılar da inanırdılar, əvəzində mənə bir stəkan süd, ya da bir parça təzə sendviç verirdilər. Bütün günü hekayələr nağıl edirdim, bu heç də asan deyildi, çünki oxuya bilmirsənsə, gərək uydurasan.
Əhsən, Kato, deyirdilər, necə də yaxşı oxuyursan.
Sonra kitabı örtürdüm, kürsüyə sərələnib südümü içirdim.
Arxalarını mənə çevirib öz bissaplı(1) və tamarindalı(2) qədəhlərinə qayıdırdılar, aralarında söhbətləşir, məni unudurdular.
 Onda ətrafa göz gəzdirir, kitabdakı nazik kartonu çıxarır, çevirir, baxırdım, karton isə arxa tərəfdən görünən bir qadının fotosu idi, başını qapqara saçlar bürümüş bir qadının. Bu mənə qalan yeganə şey idi, - mənim nişanım, onu vərəqlərin içində, sıx-sıx sözlərin arasında saxlayırdım.
Südümü içir, sifəti görməkdən ötrü fotoşəkli çevirməyə davam edirdim. Ancaq nə qədər çevirsəm də, sifət geriyə dönmürdü, məlum məsələdir, işlənmiş, gərəksiz sarı şəkil idi. Bəzən düşünürdüm ki, bu sima yəqin ki, bir vaxtlar orada olmuşdu, bəlkə də o, səhifələrdə sürtünməyin nəticəsində tükənmişdi. Bəlkə mənim anam bütün bu sözlərin altında əzilərək ölmüşdü.
Südümü içib qurtarandan sonra qalxıb gedirdim, həmişə beləcə, əlimdə kitab, gəzib dolaşmaq üçün çıxıb gedirdim. Bütün günlərimi alverlə dolu meydanda keçirirdim, Dakarın meydanını ovcumun içi kimi tanıyırdım, gedə - gedə dayanır, adamıarın mənə baxdığını görəndə, çevrilib divara işəyirdim. Meyvələri asanlıqla oğurlayırdım, bir belə adamın arasında bunu heç kim görmürdü və bəzən balığa getmək bəhanəsi ilə çay kənarındakı evlərə tərəf yollanır, bayırda sərilmiş ağları oğurlayıb, sonra bazarda yenidən satırdım.
Gedəndə həmişə yaşıl jalüzlü evin yanından keçirdim və hər dəfə jalüzün arxasından kiminsə taxta cembe və keçi dərisindən olan təbil(3) çaldığını eşidirdim, mən onu səhər də, axşam da eşidirdim. Bəzən də bir gitaranın səsi gəlirdi. Sonra da gedirdim düz futbol meydançasına, orada məni gözləyirdilər.
İki
Meydanda qapıda dayanırdım, oğlanların da arasında şəhərdə ən yaxşılarından idim. Mənim şəhərim Dakar idi, italyanlar və braziliyalılar kimi ən yaxşılarından olmaq istəyən futbolçular şəhəri, özü də bu şəhər başdan ayağa ancaq hücumçulardan, yalnız qol vurmaq arzusunda olan insanlardan ibarət idi. Hamısı da, sanki heç nə imiş kimi, dizi ilə, başı ilə, papayalarla və manqolarla sənin üçün onlarca dribling göstərərdi, mən isə, bu gün taleyimə yazılmış zərbələri dəf etməkdən, bütün topların güclə soxulmaq istədiyi boşluğun qarşısını almaqdan ötrü tək-tənha orada, qapıda dayanırdım. Qapıçı idim və qapıda tək-tənha dayanmaqdan qorxum yox idi, hətta əgər belə bir qorxu vardısa da bunu heç kim, heç vaxt duymamalı idi.
Vurulan zərbələrin hamısını qaytarırdım, gözləmədiyim, qəfil sıçrayan dəli topları belə  ram edirdim. Onları havada tutmaq üçün göydə süzür, ya da tozun içərisində yaxalayırdım, quş kimi, dovşan kimi. Yalnız həqiqətən də tora girməyə layiq, ədalətli və zərif zərbələri buraxa bilərdim, o dərəcədə gözəl zərbələri ki, onların qarşısını almağın özü belə bir qədər yanlış olardı. Başqalarını isə qətiyyən, gözləsinlər...
Bir dəfə günorta çağı yenə meydançaya yollandım və həmişəki kimi yaşıl jalüzlü evin qarşısından keçdim və bu yaşıl jalüzlü pəncərədən doqquz, on yaşlarında bir oğlan boylanırdı, dedi ki, adı Çakadır, soruşanda təsdiqlədi ki, o çalırdı. Yəni demək istəyirəm ki, cembedə, çünki gitarada kimsə bir başqası ifa edirdi. Onunla vidalaşıb meydançaya getdim, meydançada tez əynimi dəyişib, qapıda dayandım. Kitabı torun içində yerə qoyub söykədim, əlcəklərimi geydim və artıq hazır idim.
Bir-birinin ardınca, xoşagəlməz fikirlər tək ağır və güclü zərbələr yağmağa başlayırdı, bəzən əllərinlə topa toxununca, kiçicik bir nəvaziş bəs edirdi ki, topun istiqaməti dəyişsin. Bəzən isə, əksinə, top barmaqlarının arasından sürüşər, qətiyyən dayanmaq istəməzdi və sonra, komandan məğlub olanda, axır hesabda, bu yalnız sənin günahın olardı.
Bu arada məşqçi uzaqdan mənə baxırdı, sonra tutqun bir görkəmlə yaxınlaşdı, ucaboy, qabırğalı adam olduğundan, bu cür baxışlarla yaxınlaşanda adamın canına vəlvələ düşürdü.Diqqətin yayınmışdısa, içində səni gəmirən nəsə vardısa, - dərhal hiss edəcəkdi. Heç nəyi gizlədə bilməyəcəkdin, adamları müzakirəsiz filansız gözlərindən oxuyurdu, müqavimət göstərmək istəyəndə isə, titrətmə tuturdun.
- Nə olub sənə Kato, bu gün sənə nə olub?
- Heç nə.
- Onda oyan! Oyan görək!
Üç
Məşqçimiz bizi sərt çalışdırırdı. Məşqlər uzun-uzadı və üzücü keçirdi, adamın canını alırdı. Xoşbəxtlikdən, sonra duş vardı, belə ki yuyuna da bilirdik. Soyunma otağında masaj edən olsa da, bu sadəcə təmizliyə baxan Paki idı. Yaxşı oğlandı bu Paki, ancaq başındakı çarxların hamısı yerində deyildi. Həmişə fəlakətlərdən danışırdı, deyirdi ki, qarşıdakı illər müharibə və ölüm illəridir və yəqin ki, dünyanın axırı çatıb. Bu arada o, gəzər, gəzər, sonra, dağları lərzəyə gətirəcəkmiş kimi, mədəsinin havasını buraxardı. Bir, iki, üç və soyunma otağından parovoz kimi şütüyüb keçərdi. Ancaq o həmişə belə etmirdi, yox, yalnız bir qədər əsəbləşəndə belə olurdu.
 Sonra biz duş qəbul edir, isti suyun altında bir qədər yüngülləşirdik və duşdan sonra daha heç kimin oğurluğa getməyə gücü qalmazdı, heç kim bir daha bu işlə məşğul olmaq istəməzdi, sanki birdəfəlik.
Bəzən kimsə deyirdi ki, gəlin, çaya gedək,- hə, - və hamımız birlikdə ora yollanırdıq. Başlar yaş, gözlər sabundan qıpqırmızı, pillələrlə düşür, fit çala-çala, tüpürə-tüpürə gedirdik. Ancaq çaya çatanda ətrafa sakitlik çökürdü. Sahildə əyləşirdik, mən kitabı altıma qoyub otururdum, çay özünün füsunkar şırıltısı ilə axırdı, səni tanıyır, səni çağırırdı.
Bir dəfə yerimdən qalxıb, əllərim cibimdə, yalın ayaqlarım da tozun içində, tək-tənha yola düzəldim, tozu təpikləyirdim.
Bir qız keçdi.
Qəşəng idi, arıq, güllü paltarda.
Uzaqlaşıb, mağazaların arxasında, təpəliklə çayın arasındakı yola tərəf üz tutdu. Birdən çevrilib arxaya baxacağından ehtiyat etsəm də, dalınca düşdüm, çünki çevrilsəydi nə söyləyəcəyimi bilmirdim, yəni demək istəyirəm ki, birdən əgər dayansaydı. Addımlarını yavaşıtdı, qayğılı görünürdü, baxmaqdan ötrü çevrildi, onu izlədiyimi görmüşdü. Yerişini sürətləndirdi, sanki qaçmağa başlamışdı, mağazaların arxasında gözdən itdi və daha onu görmədim.
Onda kitabımı götürüb, hekayələr söyləmək üçün bara getdim və oradakılar gəldiyimi görən kimi məni qızışdırmağa başladılar,- hə Kato, hə, - danışarkən açıq kitaba baxdığıma görə elə bilirdilər ki, həqiqətən də oxuyuram, söylədiklərimdən riqqətə gəlir, mənə biskvit və çörək uzadır, isti xörək, içməyə bir şey verirdilər.
Beləcə, axşam evə qarnı tox döndüm, ancaq əvvəlcə yaşıl jalüzlü evin qarşısından keçdim, hətta küləyin qalxmasına baxmayaraq, sanki öz aralarında deyişən kora(4) ilə gitaranın ürəyimə yatan səsi gəlirdi. Qulaq asmaqdan ötrü bir qədər ayaq saxladım, sonra kartondan və dəmirdən olan evimizin lamier(5) hasarı arxasındakı çay sahilinə qayıtdım.
_____________________________
(1) Cin qızıl gülü ləçəklərindən hazırlanan içki
(2) Eyni adlı bitkidən çəkilən içki
(3) Milli Afrika təbili (4) Milli musiqi aləti
(5) Ucuz dəmir lay
Ardı var...
 İtalyan dilindən
tərcümə edən
Cəmşid Cəmşidov
|
