Artpress.az Asif Atanın "Dövlət" məqaləsini təqdim edir.


I. ÖZÜNƏBƏNZƏMƏYƏN

Dövlətin Məqsədi – ictimai birlik yaratmaqdır.
Ancaq gerçəklikdə o, ictimai ziddiyyət yaratdı.
Dövlətin Məqsədi – Ruhani birlik yaratmaqdır.
Ancaq gerçəklikdə o, mənafe döyüşü yaratdı.
Dövlətin Məqsədi – xalqı təmsil etməkdir.
Ancaq gerçəklikdə o, Yuxarı təbəqəni təmsil edir.
Dövlətin Məqsədi – Ədaləti təsdiq etməkdir.
Gerçəklikdə isə o, bir qrupun, silkin başqa qrup, silk üzərində hakimiyyətini təsdiq edir.
Dövlət Mənəvi Qanunlara əsaslanmalıydı.
Gerçəklikdə isə o, Zora əsaslanır.
Dövlət – Başçıdan fədakarlıq tələb etməliydi.
Ancaq gerçəklikdə Başçı əsarətini təsdiq edir.
Dövlətə İnsanilik hakim olmalıydı.
Ancaq gerçəklikdə Yırtıcılıq hakim olur.
Dövlət – Ruhani Ləyaqəti qorumalıydı.
Ancaq gerçəklikdə Maddi Varidat qorunur.
Dövlət İnsanı görmədi – ixtisası, imtiyazı, istehsalatı gördü.
Dövlət – güclülər dövləti oldu, varlılar dövləti oldu, zorlular dövləti oldu.
Mərhəmətli sevilmədi.
Müqəddəs sevilmədi.
Etiqadlı sevilmədi.
İnsansevər sevilmədi.
Əxlaqı atıb – qələbəni tutan sevildi!
Əxlaqı atıb – maddi sərvəti tutan sevildi!
Əxlaqı atıb – imtiyazı tutan sevildi!
Əxlaqı atıb – rütbəni tutan sevildi!
Dövlət Xalqı aldatdı.
Xalqın adından danışdı – hakim Təbəqənin fikrini ifadə etdi.
Aşağıdakını taladı, yuxarıdakını sığalladı.
Aşağıdakını mal-qara səviyyəsinə endirdi, yuxarıdakını boynuna mindirdi.
Xəlqi vəhdət yaratmalı olan bir hadisə xəlqi vəhdəti məhv etdi.
Yuxarı Təbəqə, aşağı Təbəqə qəbahəti, həyat uğrunda amansız döyüş, mənafe toqquşmaları peyda oldu.
İnsanı yüksəltməli olan Dövlət onu itirdi.
İmtiyaz göründü – İnsan görünmədi.
İxtisas göründü – İnsan görünmədi.
Təbəqə göründü – İnsan görünmədi.
Dövlət Mənəvi kamilliyə yad oldu.
Qəddar sevildi.
Murdar sevildi.
Vüqarsız sevildi.
Əxlaqsız sevildi.
Ruhaniliyi təsdiq etməli olan bir hadisə ruhaniliyə qənim kəsildi.
Zindan zəhmi yaratdı, vicdan zəhmi yaratmadı.
Zor zəhmi yaratdı, etiqad zəhmi yaratmadı.
Fitnə zəhmi yaratdı, sədaqət zəhmi yaratmadı.
Məkr zəhmi yaratdı, mərdlik zəhmi yaratmadı.
Cəza zəhmi yaratdı – insaf zəhmi yaratmadı.
Haqqı təsdiq etməli olan bir hadisə – haqsızlığı yaşadır.
Kəndli torpağına Sahib olur.
Fəhlə fabrikinə, zavoduna Sahib olur.
Alim ağlına Sahib olur.
Sənətkar istedadına Sahib olur.
Fərd taleyinə Sahib olur.
Xalq ləyaqətini mənimsəyir.
Bəşəri təsdiq etməli olan hadisə – bəşərə yad oldu.
Çünki bəşərdə kölə gördü, düşmən gördü, rəqib gördü.
Dövlət – Mütləqə yox – Gerçəkliyə, Mahiyyətə yox, – təzahürə, Ruhaniyə yox – Maddiyə, olmalıya yox – olana əsaslandı və bununla da özündən ayrıldı.
Gerçəklik Ədalət tanımır, bu səbəbdən də Dövlət Ədalətsizliyə tapınır.
Gerçəklik Həqiqət tanımır, bu səbəbdən də
Dövlət – Yalana tapınır.
Gerçəklik Əxlaq tanımır, bu səbəbdən də
Dövlət – Əxlaqsızlığa tapınır.
Dövlət olanı qoruyur və bu səbəbdən də İnsanı itirir.
Dövlət İnsanı ucaltmadı, alçaltdı.
Dövlət öz Məqsədinə, Mahiyyətinə bənzəmədi, İnsana yaramadı.

 
II. DÖVLƏT ÇEŞİDLƏRİ
Mütləqiyyət

Bir şəxsin cəmiyyət üzərində Mütləq Ağalığı.
Hakim İradəsinin Mütləq təsdiqi – Fərdi iradənin Mütləq İnkarı.
Hakim Ağlının Mütləq Təsdiqi – Fərdi Ağlın Mütləq İnkarı.
Hakim mövcudluğunun Mütləq Təsdiqi – Fərdi mövcudluğun Mütləq İnkarı.
Hakimin Qanuna çevrilməsi və Qanunun ölümü.
Hakimin Etiqada çevrilməsi və Etiqadın ölümü.
Hakimin Mütləqə çevrilməsi və Mütləqsizlik.
Xalq – Mütləq hakimin malıdır: satılan, alınan, talanan, soyulan, qamçılanan, qovulan.
Xalq yaşamır – hakimi yaşadır.
Ac qalır – hakimi doydurur.
Yoxsul qalır – hakimi varlandırır.
Evsiz qalır – hakimə saray tikir!
Sözsüz qalır – hakimi eşidir!
Hüquqsuz qalır – hakimi haqq sayır.
Mütləq mənada özümsüzləşir.
Özünə gərək olmur – hakimə gərək olur.
Ləyaqətindən keçir.
Vüqarından keçir.
Məhəbbətindən keçir.
Mütləqiyyət Var olanda – Xalq Yox olur!
Zülm Var olanda – Xalq Yox olur!
Haqsızlıq Var olanda – Haqq Yox olur!
Əsarət Var olanda – Vüqar Yox olur!
Yalan Var olanda – Həqiqət Yox olur!
Biri hər şey olanda – hamı heç şey olur!
Mütləq hakimlik – kütləvi hüquqsuzluq yaradır.
Hakim İnsana sahib olanda – İnsan özünə yad olur.
İnsanı Var eləmək üçün yaranan Dövlət – İnsanı Yox edir.
 
Zadəganlar hakimiyyəti
(Aristokratiya)
Varlıların, qoluzorluların, imtiyazlıların – xalq kütləsi üzərində Ağalığı.
Mülkiyyətə Sahib olması.
Varidata Sahib olamsı.
İctimai Səlahiyyətə Sahib olması.
Ədalətə yad olmaq:
Mülki bərabərliyi inkar etmək!
İmtiyaz bərabərliyini inkar etmək!
Əxlaqa yad olmaq: Zora, gücə, qəbahətə arxalanmaq; qoluzorlular dövlətinə çevrilmək, əxlaqsızlar dövlətinə çevrilmək.
«Əxlaq – zəiflərin, zəlillərin istinadgahıdır. Güclülər üçün o, buxovdur. Çünki hakimliyə ziddir».
Hakimlik – əxlaqın inkarıdır.
Mərhəmətin inkarıdır.
Doğruçuluğun inkarıdır.
Ülfətin inkarıdır.
Səmimiyyətin inkarıdır.
İnsaniliyin inkarıdır.
«Dünya – həyat uğrunda mübarizədə qələbə çalanındır!
Həqiqət də odur, mərifət də, böyüklük də odur, ucalıq da odur!»
«Qələbəni yaradan – qəbahət, fitnəkarlıq, yalan, rəzillik – ləyaqətdir!»
«Qeyrətli yoxsul olmaqdansa – qeyrətsiz varlı olmaq yaxşıdır!»
«Vicdanlı yoxsul olmaqdansa – vicdansız varlı olmaq yaxşıdır!»
«Ədalətli yoxsul olmaqdansa – zülmkar varlı olmaq yaxşıdır!»
«Qəhrəman yoxsul olmaqdansa – qorxaq varlı olmaq yaxşıdır!»
Hakimiyyət varlınındır – Mənəvinin deyil!
Hakimiyyət – imtiyazlınındır, – Mənəvinin deyil!
Hakimiyyət – Rütbəlinindir, – Mənəvinin deyil!
Həyat – maddiyyat deməkdir, mənəvi demək deyil!
İnsan yoxdur – təbəqələr, silklər, qruplar var.
Bir təbəqənin yaşaması üçün – başqa təbəqənin ölməsi gərəkdir.
Bu, mənəviyyata zidd olsa da, gerçəkliyə zidd deyil!
Hakimlik – insaniliyə ziddir.
Deməli, İnsanilikdən əl çəkmək lazımdır!
Zadəganlar dövlətində xalq kütləsi yuxarı təbəqəni yaşadır, özü yaşamır.
 
«Xalq hakimiyyəti»
(Demokratiya)
 
«Xalq tərəfindən» seçilən, ancaq gerçəkliyi, ədalətsizliyi təsdiq edilən hakimiyyət.
Mülki bərabərsizliyi qoruyan, imtiyazlar təzadını qoruyan, Təbəqə bərabərsizliyini qoruyan Dövlət.
«Xalq tərəfindən» seçilən, ancaq xalqdan uzaq olan Dövlət!
Bərabərsizliklə barışan:
«Mülkiyyətə əməkçi yox, Yuxarı Təbəqə Sahib olmalıdır.
Torpaq – mülkədarın, zavod kapitalistindir.
Əmək – əməkçinin yox, əməyi təşkil edənindir.
İmtiyaz bərabərsizliyi labüddür.
Mülkiyyətə Sahib olan cəmiyyəti varlandırır.
Maddi xeyirin dərəcəsi – imtiyazın dərəcəsinə bərabər olmalıdır.
Ən varlı adam – ən ləyaqətli adamdır! Çünki cəmiyyətə ən çox maddi xeyir gətirir.
Yoxsul adam – ən ləyaqətsiz adamdır. Çünki cəmiyyətə ən az xeyir gətirir».
Bu səbəbdən də ən varlı adam – ən imtiyazlı adama çevrilir.
Mülkiyyəti yaradanın əməkçi olduğu – unudulur.
Mülkiyyəti əməkçi yox, – Yuxarı təbəqə təmsil edir.
İxtisas imtiyazları da labüddür.
Qabiliyyət fərqi – maddiyyat fərqi yaratmalıdır.
Çox qabiliyyətli çox, az qabiliyyətli az qazanmalıdır.
Çox qabiliyyət tələb edən ixtisas yüksək, az qabiliyüyətli tələb edən ixtisas – aşağı mükafata layiq görülür.
Qabiliyyət – əsas ləyaqət sayılır!
Mənəvi kamillikdən üstün tutulur!
Qabiliyyətli Şöhrətpərəst sevilir!
Qabiliyyətli qəddar sevilir!
Qabiliyyətli xudbin sevilir!
Qabiliyyətli əyyaş sevilir!
Maddiyyat – Meyara çevrilir!
Faydalı – Meyara çevrilir!
Qabiliyyət – Meyara çevrilir!
Əxlaqı Meyar saymırlar!
Həqiqəti Meyar saymırlar!
İnsaniliyi Meyar saymırlar!
«Xalq tərəfindən» seçilən Dövlət – xalqı təmsil etmir,
Yuxarı təbəqəni təmsil edir.
O, xalqı yuxarı təbəqənin sərəncamına verir.
Xalq hakimiyyəti yenə də Yüksək Təbəqənin hakimiyyəti olur.
 
Mütləq Dövlət Hakimiyyəti
(Totalitarizm)
 
Dövlətin cəmiyyət üzərində Mütləq Ağalığını təsdiq edən Hakimiyyət.
İnsanın Mütləq hakimi olan Dövlət!
Ömrə Ağalıq edən Dövlət!
Düşüncəyə Ağalıq edən Dövlət!
Etiqada Ağalıq edən Dövlət!
İradəyə Ağalıq edən Dövlət!
Fərdi fərdiyyətdən məhrum edən Dövlət!
Fərd əvəzinə düşünən,
Fərd əvəzinə görən,
Fərd əvəzinə danışan,
Fərd əvəzinə duyan – Dövlət!
Zora arxalanan!
Zorla yaşadan!
Zorla inandıran.
Zorla bəyəndirən.
Zorla sevdirən.
Zorla aparan.
Zorla seçilən.
Əxlaq əvəzinə – Zor!
Həqiqət əvəzinə – Zor!
Ədalət əvəzinə – Zor!
Zora əsaslanan birlik!
Zora əsaslanan nailiyyət!
Zora əsaslanan ləyaqət!
Zora əsaslanan səadət!
Mülkiyyətə Sahib olan!
Torpağı Mülkədarın əlindən alıb, özünə bağışlayan!
Fabriki Kapitalistin əlindən alıb, özünə bağışlayan!
Mülkədarlaşan, kapitalistləşən!
Mədəniyyətə Sahib olan!
Ədəbiyyata Sahib olan!
İncəsənətə Sahib olan!
Fəlsəfəyə Sahib olan!
Hər şeyə çevrilən və hər şeyi heç şeyə çevirən.
Ruhaniliyə yad olan.
Mütləqə yad olan.
Möhtəşəm antiinsanilik yaradan!
 
III. RUHANİ DÖVLƏT (İDEAL)
Mülkiyyət bərabərliyi

Mülkiyyət – Yuxarı Təbəqənin, yaxud Dövlətin yox, əməkçinin olmalıdır.
Torpaq Mülkiyyəti əməkçilər arasında bərabər bölünməlidir.
Ədalət bunu tələb edir!
Torpaq – Mülkədardan alınıb Dövlətə yox, əməkçiyə, kəndliyə verilməlidir.
Fabrik kapitalistdən alınıb Dövlətə yox, əməkçiyə, fəhlələrə verilməlidir.
Zəhmətkeş əməyi heç bir qüvvə tərəfindən mənimsənilməməlidir.
Mülkədarın torpağa sahib olmağa haqqı yoxdur,
çünki o, torpağı becərmir.
Dövlətin torpağa sahib olmağa haqqı yoxdur,
çünki o, torpağı becərmir.
Kapitalistin fabrikə sahib olmağa haqqı yoxdur,
çünki o, maddi nemətlər istehsal etmir.
Dövlətin fabrikə sahib olmağa haqqı yoxdur,
çünki o, maddi nemətlər istehsal etmir.
Torpaq mülkiyyəti kəndlilər arasında bərabər bölünməlidir.
Çünki hər bir kəsin öz maddi ehtiyaclarını eyni dərəcədə ödəmək haqqı Var.
Təbəqələşmə – Mülki bərabərsizlikdən başlayır və İnsanın əzəli haqqına qarşı dayanır.
Bütün İnsanlar maddi ehtiyaclarını ödəməkdə eyni hüquqa malikdirlər.
Həmin hüququn təsdiqi Mülki bərabərlik tələb edir.
İnsanı insandan fərqləndirən yalnız mənəvi, ruhani xüsusiyyətlərdir.
Maddi fərqlənmə – süni fərqlənmədir.
Hamı eyni dərəcədə firavan yaşaya bilər.
Təbiətin buna gücü çatar.
Ancaq insanlar təbiət nemətlərindən ədalətlicəsinə bəhrələnə bilmirlər; biri o birisindən daha yaxşı dolanmağa can atır və beləliklə həyat uğrunda mübarizə adlanan yırtıcılıq peyda olur.
Ən kamil şəxsiyyət və ən adi İnsan maddi cəhətcə eyni səviyyədə yaşaya bilər və bu, kamilin ləyaqətinə xələl gətirməz.
Çünki maddiyyat – ruhaniliyin qiyməti deyil!
İnsani ləyaqət maddi üstünlüklə ölçüləndə – alçalır!
Maddi bərabərsizlik – İnsaniliyə ziddir!
Çünki heyvandan fərqli olaraq, İnsan tək özünü yox, həm də başqasını düşünür!
Onun Mahiyyətində Başqalaşma ehtiyacı yaşayır!
Fərdi, Bərabər Əməkçi Mülkiyyətinin bərqərar olması – Dövlətin ruhaniləşməsi yolunda mühüm addımdır.
Ruhani Dövlət – əməkçinin öz əməyinə Sahib olmasını tələb edir.
 
İmtiyaz bərabərliyi
 
Qabiliyyətindən asılı olmayraq, bütün insanlar eyni imtiyaza malik olmalıdır.
Çünki qabiliyyət insanın Mahiyyətini ifadə etmir.
Bu səbəbdən də o, insani üstünlük yaratmır.
İnsani üstünlük – ruhani üstünlükdür.
Həyatda qabiliyyət fərqi mövcuddur.
Ancaq həmin fərq – üstünlük yaratmır.
Qabiliyyətli şəxs qeyri-kamil, qeyri-əxlaqi, qeyri-ülvi adam ola bilər.
Qabiliyyətli şəxs ruhani mənada ən naqis adam ola bilər!
Naqis insanın xalis insan üzərində üstünlüyü – eybəcərlikdir.
Ruhani şəxsin – imtiyaza ehtiyacı yoxdur.
Həmin ehtiyac onun mənəviyyatına ziddir.
Ruhani üçün ən böyük imtiyaz – ruhanilikdir.
Ruhani – ruhaniliyin özünü, paklığı, əxlaqi kamilliyi, Müqəddəsliyi ən böyük imtiyaz sayır.
Kamil – zahiri imtiyazı rədd edir, çünki daxili imtiyaza malik olur.
Rütbə üstünlüyü – qeyri-ruhanilikdir.
Çünki mənəvi kamilliyə əsaslanmır.
Çünki rütbədə – sonlu sonsuzu əvəz etmək istəyir!
Keçici – əbədini əvəz etmək istəyir!
Maddi – ruhanini əvəz etmək istəyir!
Süni – təbiini əvəz etmək istəyir!
Rütbə insanı aldadır:
Zahiri olduğu halda – daxili görünür.
Kiçik olduğu halda – böyük görünür!
Bayağı olduğu halda – ülvi görünür!
Çirkin olduğu halda – gözəl görünür!
Səfil olduğu halda – zəngin görünür!
Mənsəbdə insan itir!
Vəzifəyə bərabər olur.
Səlahiyyətə bərabər olur.
Rəsmi əhəmiyyətə bərabər olur.
Maddi üstünlüyə bərabər olur.
Rəsmi hökmə bərabər olur.
Rəsmi hörmətə bərabər olur.
Ruhaniliyə bərabər olmur, özünə bərabər olmur!
Rütbədə İnsan itir.
Dəbdəbəyə bərabər olur. Dəbdəbədə ruhanilik yoxdur.
Təntənəyə bərabər olur. Təntənədə ruhanilik yoxdur.
Təltifə bərabər olur. Təltifdə ruhanilik yoxdur.
Vəsiqəyə bərabər olur. Vəsiqədə ruhanilik yoxdur.
Mərasimə bərabər olur. Mərasimdə ruhanilik yoxdur.
Nişana bərabər olur. Nişanda ruhanilik yoxdur.
Əxlaqa bərabər olmur.
Həqiqətə bərabər olmur.
Ədalətə bərabər olmur.
İmtiyaz üstünlüyü – insaniliyə xəyanətdir.
İnsanları ruhanilik əsasında qiymətləndirmirlər,
bununla da onun ləyaqətini tapdayırlar.
Cəmiyyət insanlara yalan bir fikri təlqin edir:
Qabiliyyət mənəviyyatdan yüksəkdir!
Təbiidir ki, bu fikrə əsaslanan ictimaiyyət mənəvi kamilliyə meyl etməz, maddi nailiyyətə meyl edər.
İmtiyaz üstünlüyünün ləğvi insan ləyaqətinin təsdiqi deməkdir!
Bunsuz cəmiyyətdə ruhaniliyin bərqərar olması mümkün deyil!
Yalnız imtiyaz bərabərliyinə əsaslanan cəmiyyət insanı düzgün qiymətləndirə bilər.
Bütün ixtisaslar eyni əhəmiyyətə maldikdir!
Böyük ixtisas, kiçik ixtisas yoxdur!
Şöhrətli ixtisas, şöhrətsiz ixtisas yoxdur!
İmtiyazlı ixtisas, imtiyazsız ixtisas yoxdur!
Bütün ixtisaslar bir-birinə bərabərdir.
Çünki ixtisas İnsanın Mahiyyətini ifadə etmir.
Bu səbəbdən də insani üstünlük yaratmır!
İxtisas – İnsaniliyə bərabər deyil!
Yüksək ixtisasa malik olmaq – Yüksək İnsan olmaq deyil!
İnsanilik – ruhaniliyin dərəcəsi ilə ölçülür,
ixtisasın dərəcəsiylə yox!
Yüksək ixtisaslı – aşağı mənəviyyatlı ola bilər!
Aşağı ixtisaslı – yüksək mənəviyyatlı ola bilər!
İxtisas üstünlüyündə İnsan alçaldılır.
Ona təlqin edirlər ki, «İxtisas Mənəviyyatdan artıqdır!»
Əslində ixtisas – insanı ifadə edə bilməz, çünki insan – ixtisas yox, əxlaq, həqiqət, ədalət deməkdir.
Buna görə də ixtisas üstünlüyünün ləğvi – insani ləyaqətin bərpa olunması deməkdir.
Yalnız ixtisas bərabərliyinə əsaslanan cəmiyyət insanı insana layiq qiymətləndirə bilər.
 
Minimal İqtisadiyyat…
 
Maddi Tərəqqi – Mənəvi kamillik yaratmır.
İqtisadi zənginlik – ruhani zənginliyə bərabər olmur.
İqtisadiyyata həsr olunan cəmiyyət – insana zidd cəmiyyət olur.
Maddiyyat meyara çevrilir və insanilik öz meyar rolunu itirir.
Maddi nailiyyət əsas sayılır və insani kamillik qiymətdən düşür.
İqtisadiyyat hər şey olan yerdə, əxlaq – əhəmiyyətli sayılmaz!
İqtisadi cəmiyyətdə insan – insan kimi yox, iqtisadiyyat aləti kimi qiymətləndirilir.
Təbiətə qarşı yırtıcı münasibət artır, insanla təbiət arasında yadlıq çoxalır.
İqtisadi tərəqqi – insaniliyə xidmət etmir!
Tərəqqi artdıqca – insanilik azalır!
Xeyirə yox, – gəlirə tapınırlar!
Mütləqə yox – Məhsula tapınırlar!
Möhtəşəm Dövlət yaranır, ancaq İnsana orada yer olmur.
İşçi gərək olur, fərd gərək olmur.
İnsan istehsalata bərabər olur!
Məhsula bərabər olur!
Qazanca bərabər olur!
İnsan İnsaniliyə yaramır, iqtisadiyyata yarayır.
İnsani münasibətlər – iqtisadiləşir.
Dostluq iqtisadiləşir.
Hörmət iqtisadiləşir.
Məhəbbət iqtisadiləşir.
Ləyaqət iqtisadiləşir.
İnsanı iqtisadiyyatın kölgəsinə çevirirlər.
Cəmiyyətdə iqtisadiyyatı görürlər, İnsanı görmürlər!
Bu eybəcərlikdən qurtarmaq üçün – cəmiyyət iqtisadiyyata səcdə bəlasından xilas olmalı və zəruri, minimal iqtisadiyyatla kifayətlənməli, iqtisadi yürüşdən əl çəkməli, insanı iqtisadiyyat köləliyindən azad etməlidir.
İnsan cəmiyyətdə özünü tapmalıdır, bunun üçün o, iqtisadiyyat cəngəlliyindən çıxmalıdır.
Əhalinin maddi ehtiyacını ödəyən iqtisadiyyatla kifayətlənmək gərəkdir!
İnsan iqtisadiyyatla məşğul olmalıdır, ancaq iqtisadlaşan insan – antiinsandır!
İnsanı antiinsanlıq fəlakətindən xilas etmək lazımdır!
Maksimal iqtisadiyyat – minimal insanilik deməkdir.
Cəmiyyət minimal iqtisadiyyatla razılaşmalı, maksimal insaniliyə nail olmalıdır.
 
Minimal əmək
Ruhani kamilliyə yetmək üçün – İnsan özüylə, Mənəvi aləmiylə tək qalmalıdır.
İnsan özüylə döyüşməyə, özü üzərində yüksəlməyə, özünə çatmağa imkan və vaxt tapmalıdır.
Əmək – İnsanı İnsanın əlindən almamalıdır!
Bu tələbə yalnız Minimal Əmək cavab verir.
İnsan ömrü – əməyə bərabər olmamalıdır!
İnsan həyatı – əməyə bərabər olmamalıdır!
İnsan səyi – əməyə bərabər olmamalıdır!
İnsan düşüncəsi – əməyə bərabər olmamalıdır!
İnsan iradəsi – əməyə bərabər olmamalıdır!
İnsan özünə bərabər olmalıdır!
Ömür əməyə yox, İnsaniləşməyə həsr edilməlidir!
İnsan öz Mənəviyyatını dərk etməli, daxili dünyasını təmizləməli, Mahiyyət səviyyəsinə yüksəlməlidir.
Ömrün çox hissəsini əməyə həsr edən – qeyri-ruhani cəmiyyətə gərək olar, ancaq özünə, böyük «Mən»inə gərək olmaz.
Çünki özünə çatmaq – son dərəcə ciddi, çətin, mürəkkəb, gərgin işdir.
Əslində Ruhaniləşmək üçün bir ömür azdır!
«Balaca Mən»dən imtina etmək üçün bir ömür azdır!
Həqiqətə qovuşmaq üçün bir ömür azdır!
Mütləqləşmək üçün bir ömür azdır!
Maksimal əmək – İnsanın Vaxtının, İmkanının çoxuna Sahib olur.
Və bu səbəbdən də İnsanı Məqsədindən ayırır.
Əməyin zəruriliyi və məziyyətləri təsdiq olunub.
Ancaq əmək – insaniliyin təsdiqi deyil.
O, İnsanı Mütləqə çatdırmır!
Həqiqətə qovuşdurmur!
Mahiyyətə yüksəltmir!
İnsaniləşmək üçün insan özüylə ciddi, hərtərəfli, ardıcıl şəkildə məşğul olmalıdır!
Həyatının çoxunu əməyə sərf edən insanın özüylə məşğul olmağa vaxtı və imkanı qalmır.
Əməkçi olursan – İnsan olmursan!
Özünün kim olduğunu bilmirsən!
Həyata nə üçün gəldiyini bilmirsən!
Əməkçi olursan, ancaq əməyini sevmirsən, çünki o, hədsiz dərəcədə davamlı, yeknəsəq, üzüntülü olduğu üçün cazibədarlığını itirir.
Əmək çəkirsən, ancaq insanilik dərdi çəkmirsən!
İstehsalat alətiylə bir yerdə olursan, özünlə bir yerdə olmursan!
İnsan özünü əməyə yox, Mənəviyyata həsr etməlidir!
Əməyin Məqsədi – Mənəviyyat deyil, maddi nemətlər istehsalıdır.
İstehsalat – Mənəviyyata bərabər deyil!
Bu səbəbdən də əmək insaniliyin təsdiqi deyil!
İnsanilik – mənəviyə bərabərdir!
Əməyin insan üzərində hakimliyi – əslində insani əsarətdir.
İnsan əmək üzərində qələbə çalmalıdır.
Onu öz Ali Məqsədinə tabe etməli, məhdudlaşdırmalı, özümləşdirməlidir.
Yalnız Minimal əmək – insana yarayır.
Ruhani cəmiyyət – minimal əməyə əsaslanır, əməyi insana tabe edir, insaniləşdirir.
 
Özünüidarə
 
Fərd özünə Sahib olmalıdır.
Ömrünə Sahib olmalıdır.
Düşüncəsinə Sahib olmalıdır.
İradəsinə Sahib olmalıdır.
Duyğularına Sahib olmalıdır.
Etiqadına Sahib olmalıdır.
Dünyanı öz düşüncəsiylə dərk etməlidir, Zora tabe olmamalıdır.
Ömrünü istədiyi kimi yaşamalıdır, Zora tabe olmamalıdır.
Zorun yox, öz İradəsinin hökmünü eşitməlidir!
Zorun yox, öz Qəlbinin hökmünü eşitməlidir!
Etiqadı Zorla yox, Düşüncəsinin, İradəsinin, Qəlbinin hökmüylə qəbul etməlidir.
Hər bir fərd özünün hakimi olmalıdır.
Düşüncəsi üzərində hakimliyi rədd etməlidir!
İradəsi üzərində hakimliyi rədd etməlidir!
Duyğuları üzərində hakimliyi rədd etməlidir!
Düşüncəsinə cəmiyyət yox, hakim yox, özü Məsul olmalıdır!
İradəsinə cəmiyyət yox, hakim yox, özü Məsul olmalıdır!
Duyğularına cəmiyyət yox, hakim yox, özü Məsul olmalıdır!
Etiqadına cəmiyyət yox, hakim yox, özü Məsul olmalıdır!
Fərdiyyət – Müstəqillik deməkdir!
Bu səbəbdən də fərd cəmiyyətə könüllü surətdə xidmət edir.
Ömrünü cəmiyyətə könüllü surətdə həsr edir.
Düşüncəsini cəmiyyətə könüllü surətdə həsr edir.
İradəsini cəmiyyətə könüllü surətdə həsr edir.
Duyğularını cəmiyyətə könüllü surətdə həsr edir.
Etiqadını cəmiyyətə könüllü surətdə həsr edir.
Əsil xidmət – könüllü xidmətdir.
Çünki könüllülük – müstəqillikdir!
Ömrünü könüllü surətdə cəmiyyətə həsr edən – fədakarlıqdan çəkinməz, qəhrəmanlıqdan çəkinməz!
Xidmətdə özünü tapar, itirməz!
Yalnız könüllü olan – Var olandır.
Zorla yaranan – Yoxdur!
Bu səbəbdən də yalnız könüllü xidmət – Var olandır!
Zorla yaranan xidmət – Yoxdur!
Yalnız könüllü fədakarlıq – Var olandır!
Zorla yaranan fədakarlıq – Yoxdur!
Yalnız könüllü qəhrəmanlıq – Var olandır!
Zorla yaranan qəhrəmanlıq – Yoxdur!
Yalnız könüllü əzabkeşlik – Var olandlır!
Zorla yaranan əzabkeşlik – Yoxdur!
Yalnız könüllü Etiqad – Var olandır!
Zorla yaranan Etiqad – Yoxdur!
Yalnız Müstəqil olan – Var olandır!
Müstəqil Düşüncə Var.
Qeyri-Müstəqil Düşüncə Yoxdur!
Yalnız Müstəqil Duyğular Var!
Qeyri-Müstəqil Duyğular Yoxdur!
Yalnız Müstəqil Etiqad Var!
Qeyri-Müstəqil Etiqad Yoxdur!
Qeyri-Ruhani dövlətdə – fərd yoxdur, çünki müstəqil şəxsiyyət yoxdur.
Fərdi Zora tabe etmək – onu itirməkdir.
Fərd özünü idarə edəndə – Var olur!
Fərdin əlindən özünüidarə haqqını almaq – onu yox etməkdir.
Ruhani cəmiyyət İnsanı özünün sahibi edir, bununla da İnsaniliyi təsdiq edir.
 
Ruhani hakimiyyət
 
Ağalıq yox, hakimlik yox – Atalıq!
Ağalıq İnsana Sahib olur.
Hakimlik İnsanı özünə tabe edir.
Atalıq – İnsanı bəsləyir!
Zora əl atmır.
Fərdin müstəqilliyinə qəsd etmir.
Müstəqil fərdlərdən xalq yaradır!
Xalqı dünyada təmsil edir və qoruyur!
Fərdi cəmin təzyiqindən, cəmi fərdin zorakılığından xilas edir.
Mənəvi Qanunları yaşadır.
Ruhani Dövlətin məqsədi – Xəlqi birlik yaratmaqdır!
Xalq yalnız Müstəqil Fərdlərdən əmələ gəlir.
Çünki qeyri-müstəqil olmaq – heç olmaqdır.
Heçdən heç törəyər, xalq törəməz!
Xalq – Ruhani birlikdir.
Qeyri-ruhani olan – heçdir!
Heçdən heç törəyər, xalq törəməz!
Xalq – könüllü birlikdir.
Zorla yaranan birlik yoxdur. (Yoxa bərabərdir!)
Xalq – Müqəddəs birlikdir.
Zorla Müqəddəslik törəməz!
Xalq – Mütləq Birlikdir!
Zorla Mütləq Birlik yaranmaz!
Xalq – Əbədi birlikdir.
Zorla əbədiyyət yaranmaz!
Xalq – ülvi birlikdir!
Zorla ülvi birlik yaranmaz!
Müstəqil fərdlərdən törəyən Xalq – Müstəqil Varlıq olur.
Ruhani Dövlət xalqın müstəqilliyini qoruyur.
Fatehliyə qarşı döyüşür.
Əsarətə qarşı döyüşür.
Xalqı dünyada təmsil edir.
Ruhani Dövlət – Mənəvi qanunlara tabe olur, onları hifz edir, təsdiq edir.
Mənəvi Qanunlar İctimai Qanunlardan üstün tutulur!
Çünki ictimai qanunlar – keçicidir, ruhani qanunlar əbədidir.
Çünki ictimai qanunlar – qeyri-kamildir, ruhani qanunlar kamildir.
İctimai Qanunlar gerçəkliyə əsaslanır, Mənəvi Qanunlar – Mütləqə əsaslanır.
İctimai qanunlar həyata əsaslanır, Mənəvi Qanunlar – Ali Həyata əsaslanır.
Bu səbəbdən də İnsana əsaslanır.
Ruhani Hakimiyyət – Hakimliyin Atalığa çevrilməsidir…
Hakimiyyət özünü özündən böyükdə tapır.
Atalıq – hakimiyyəti əvəz edir.
Hakimiyyət Atalıqda müqəddəsləşir.
 
Başçı
 
Varidatsızlığın zirvəsində dayanan.
Şöhrətsizliyin zirvəsində dayanan.
Şəhvətsizliyin Zirvəsində dayanan.
İmtinanın zirvəsində dayanan.
Əzab odunda yoğrulan!
Fəlakət odunda yoğrulan!
Həyata ən çox verən, həyatdan ən az alan!
Mənəviyyat zirvəsində dayanan!
Həqiqət zirvəsində dayanan!
İradə zirvəsində dayanan!
Əxlaqa bərabər olan!
Ədalətə bərabər olan!
Xalqa bərabər olan!
İnsana bərabər olan!
Xalq Başçını yetirir!
Başçı Xalqı yaşadır!
Doğmalaşan cəmiyyət
Ruhani dövlət İnsanla cəmiyyət arasındakı yadlığı aradan qaldırır.
İnsan cəmiyyətə qovuşur, cəmiyyətlə doğmalaşır.

Şölə Ayı, 6-cı il. Bakı.