Yaxın bir qonşum var, adı Pörüzdü; o, kənddə yaşayır, mən şəhərdə. “Pörüz” adının etimologiyasının qaynağını nə qədər axtardımsa, nəticəsi olmadı, dünya dilologiyasının dili qurudu, hətta ad və rəmzlərin əcdadını araşdıran məhşur Eko belə, Facebook yazışmalarımızda etiraf etdi ki, Pörüz mənlik deyil, üz vurma.

Pörüz həm də bizim ulu babamızın adıdı, deyilənə görə, şumer olub, amma kənddə söz-söhbət gəzir ki, o kişi şumer yox, sak-massaget tayfalarından imiş. Nəsə, tarix özü sübut edəcək kim şumerdi, kim massagetdi, kim isə sadəcə...

Mən nağdı qonşum olan Pörüzü qoyub, nisyə ulu babam qədim Pörüzün dalınca lökkümək fikrində deyiləm.

Gör indi bu, məndən çəpərin üstündən nə soruşur:

- Ayə, (zarafatımız var deyə, mənə həmişə bu cür milli xitab edir) o Cenniferdi, Lopezdi nədi, adı da dilimə yatmır, bir ətək pul töküb gətirdiniz Bakıya ki, onun dalına baxıb qabağa gedəsiniz. Bəs nə oldu? Kimin tükü tərpəndi? Kim ona qulaq asıb dərslərindən beş almaq eşqinə düşdü? Hansı məmurun vicdanı, nəhayət ki, vicdana gəldi? Hansı kitab dükanının qabağında oxucular bir-birini qırdı? Ə, pulu Cenniferin dalına yox, millətin qabağına xərcləmək lazımdı.

Pörüz elə bilir ki, paytaxtda baş verən və onun axşam “Xəbərlər” proqramında qulaq asdığı bütün siyasi, ictimai, hətta ibtidai eybəcərliklərdə mənim də əlim var.

Dedim a kişi, (zarafatımız var deyə ona belə xitab edirəm) bir xalqın ki, çayının rəngi “xoruzquyruğu”, arağının adı “Xan”, pivəsinin dadı “Xırdalan”, həyat yoldaşının təxəllüsü “Canan”, quldurunun ləqəbi “İman” ola, ondan başqa nə gözləyirsən? 

And olsun Aleksandır Dümanın müasir klavyaturalardan daha iti yazan qaz lələyinə, söz Pörüzü tutdu. Dərhal mövzunu dəyişdi:

- Bəs o nədi yazmısan ki, insanın üç başı var; ayıq, içkili və paxmel?

Dedim, dayı, (ciddi mövzulara keçəndə, həmişə ona “dayı”, “əmi” deyə xitab edirəm, hətta bir dəfə, türkmənlər dənizin o tayından baxıb bizim ağır tonajlı bayrağımızı görəndən sonra özlərinə bu üçrəngli bayraqdan daha yekə bayraq qayıranda, çaşıb “bibi” də demişəm, yaxşı ki, qulaqdan bir az astagəldi). Bu, bir şair çərənçiliyidir. Yəni demək istəmişəm ki, kişi sevəndə içkili başla sevir, evlənəndən sonra ayılır, ayılandan sonra isə öz sevgisinin paxmelindən əzab çəkir. Yoxsa deməmişəm ki, kişi üçbaşlı əjdahadı, gəlib yatıb kəndin kəhrizinin üstündə, qız-gəlinə də aman vermir səhənglərini doldursunlar. Əslinə baxsan, bacanaq, (onsuz da ağır eşidir) insanın heç başı olmasa yaxşıdı. Təsəvvür et ki, heç birimizin başı yoxdu, yəni hamımız Mayn Ridin “Başsız atlısıyıq”. Mustanqımıza minib özümüz üçün dolaşırıq otu yanmış düzənlərdə. Başımız bədənimizin həyatını korlamaqdan başqa nəyə yarayır ki? Təsəvvür et ki, evlənmisən, amma arvadının başı yoxdu. Başı yoxdusa, deməli, gözləri yoxdu, aha, heç nəyi görməyəcək. Deməli, qulaqları yoxdu, əla, heç nəyi eşitməyəcək. Əsas məsələ; ağzı yoxdu, super, deməli, deyinməyəcək. Deməli, bütün ömrünü qulağı dinc yaşayırsan, hələ üstəlik, dünyaca məhşur bir əsər də yazırsan; “Başsız arvad”. Yəni ay xiyar, (onsuz da, eşitmir) mən insanın başının yox, bədəninin tərəfindəyəm.

Gör indi Pörüz nə cavab verir:

- Atalar deyib ki, bar verən ağac başını aşağı dikər. Buna nə sözün?

Dedim, ay qoyun, (kar şeydi, onsuz da, eşitmir) bar verən ağac, əksinə, başını uca tutmalıdı. Bar verib başını yerə dikmisənsə, deməli, bar verdiyinə əmin deyilsən. Deməli, özün-özündən şübhələnirsən.

Mənim gördüklərimi sən hətta eşidə bilmirsən, Pörüz! Necə xoşbəxt bəxtin var. Kar qulaqlarına paxıllığım tutur. /Publika.az/