“Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” on cildliyinin dördüncü cildi işıq üzü görüb

AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu tərəfindən “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” on cildliyinin dördüncü cildi nəşr edilib. İnstitut Elmi Şurasının 8 aprel 2021-ci il tarixli 3 saylı iclas protokolunun qərarı ilə nəşr olunan dördüncü cild “Erkən yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı (XVII-XVIII əsrlər)” bölməsini əhatə edir.

656 səhifəlik kitabın baş redaksiya şurasına Ramiz Mehdiyev (sədr), İsa əbibbəyli (baş redaktor), Teymur Kərimli, Mahirə Quliyeva (məsul redaktor) daxildir. Kitabın redaksiya şurası isə İsa Həbibbəyli, Nüşabə Araslı, Mahirə Quliyeva, Fəridə Əzizova, Ataəmi Mirzəyev, Paşa Kərimov və Aygün Bağırlıdan (məsul katib) ibarətdir.

“Elm” nəşriyyatında işıq üzü görmüş kitab AMEA-nın vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun baş direktoru, akademik İsa Həbibbəylinin “Azərbaycan ədəbiyyatında erkən realizm dövrü (XVII-XVIII əsrlər)” və Həmid Araslının “Azərbaycan ədəbiyyatının yeni bir mərhələsi” adlı tədqiqatları ilə başlayır.

Kollektiv elmi-yaradıcılıq məhsulu olan fundamental “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” kitabının dördüncü – “Erkən yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı (XVII-XVIII əsrlər)” cildində ilk dəfə olaraq XVII-XVIII əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı milli ədəbiyyat tarixinin ayrıca bir inkişaf mərhələsi kimi təqdim olunur. XVII əsr Azərbaycan ədəbiyyatı orta əsr romantik ədəbi ənənələrindən yeni dövrün realist ədəbiyyatına keçid prosesi, hazırlıq mərhələsi hesab olunur.

XVIII əsrdə isə Azərbaycan ədəbiyyatında Molla Pənah Vaqifin və müasirlərinin simasında erkən realizm ədəbi cərəyanının formalaşmasından bəhs edilir.

Elmi icmallar və portret-oçerklərdən ibarət kitabda İsa Həbibbəyli, Həmid Araslı, Araz Dadaşzadə, Mahirə Quliyeva, Nüşabə Araslı, Əliyar Səfərli, Qədim Qubadov, Möhsün Nağısoylu, Məhərrəm Qasımlı, Aynur Xəlilova, Azadə Rüstəmova, Ataəmi Mirzəyev, Siracəddin Hacı, Paşa Kərimov, Firəngiz Xəlilova, Çingiz Sadıqoğlu, Səltənət Əliyeva, Təhminə Bədəlova, Zəkulla Bayramlı kimi alimlərin tədqiqatları yer alıb. 

Kitab “Erkən yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatında bədii nəsr”, “XVII əsr Azərbaycan ədəbiyyatı” və “XVIII əsr Azərbaycan ədəbiyyatı” bölümlərindən ibarətdir.

Azərbaycan, türk, fars, ərəb, rus və digər Avropa dillərində 396 sayında ədəbiyyat siyahısını və əlyazmaları Elnarə Zeynalova və Lalə Ələkbərova sistemləşdirib. Kitabda eyni zamanda ingilis və rus dillərində ətraflı xülasələr yer alıb.